12. sınıf fizik 2. dönem 1. yazılı 9. senaryo meb soruları

Question

Fizik dersinde formüller çok karmaşık geliyor. 9. senaryoda hangi formülü nerede kullanacağımı karıştırıyorum.

Answer 1

📚 12. Sınıf Fizik Dersi – 2. Dönem 1. Yazılı Hazırlık: 9. Senaryo (MEB Örneği) Soru Çözümleri

Merhaba değerli öğrenciler. Bu ders notumuzda, MEB örnek yazılı senaryolarından hareketle 12. sınıf fizik 2. dönem 1. yazılı konularına yönelik tipik soru tiplerini ve çözümlerini inceleyeceğiz. Senaryo 9 genellikle Çembersel Hareket, Dönme ve Açısal Momentum, Kütle Çekimi ve Kepler Yasaları, Basit Harmonik Hareket ve Dalga Mekaniği konularını kapsamaktadır. Amacımız, soru tarzını anlamak ve problem çözme becerinizi geliştirmektir.

🔁 1. Bölüm: Çembersel Hareket ve Merkezcil Kuvvet

🎯 Senaryo Sorusu Tipi: Yatay veya düşey düzlemde düzgün çembersel hareket yapan bir cisimle ilgili hesaplamalar.

📐 Örnek Soru ve Çözüm:

Sürtünmesiz yatay düzlemde, 2 metre uzunluğundaki bir ipin ucuna bağlı 0.5 kg kütleli cisim, saniyede 1 tam tur yapacak şekilde döndürülüyor.
a) Cismin açısal hızını (\( \omega \)) bulunuz.
b) İpte oluşan gerilme kuvvetini (merkezcil kuvvet) bulunuz.

🧠 Çözüm:

• a) Frekans \( f = 1 \) Hz olduğundan, açısal hız:
  \( \omega = 2\pi f = 2\pi \times 1 = 2\pi \) rad/s ≈ \( 6.28 \) rad/s.
• b) Merkezcil kuvvet (ip gerilmesi) formülü: \( F = m \omega^2 r \)
  \( r = 2 \) m (ip uzunluğu yarıçap), \( m = 0.5 \) kg.
  \( F = 0.5 \times (2\pi)^2 \times 2 = 0.5 \times 4\pi^2 \times 2 = 4\pi^2 \) N ≈ \( 39.5 \) N.

🪐 2. Bölüm: Kütle Çekimi ve Kepler Yasaları

🎯 Senaryo Sorusu Tipi: Bir gezegenin yörüngesel periyodu veya uydu hızı ile ilgili hesaplamalar.

📐 Örnek Soru ve Çözüm:

Yarıçapı \( R \) olan bir gezegenin yüzeyindeki çekim ivmesi \( g \)'dir. Bu gezegenin \( 3R \) yükseklikte (gezegen merkezinden \( 4R \) uzaklıkta) dairesel yörüngede dolanan bir uydunun yörünge hızı nedir?

🧠 Çözüm:

• Yüzeyde: \( g = \frac{GM}{R^2} \) → \( GM = gR^2 \).
• Merkezden \( r = 4R \) uzaklıkta yörünge hızı: \( v = \sqrt{\frac{GM}{r}} \)
  \( v = \sqrt{\frac{gR^2}{4R}} = \sqrt{\frac{gR}{4}} = \frac{1}{2}\sqrt{gR} \).

🌀 3. Bölüm: Basit Harmonik Hareket (BHH)

🎯 Senaryo Sorusu Tipi: Yay sarkacı veya basit sarkaç için konum, hız, ivme veya enerji hesaplama.

📐 Örnek Soru ve Çözüm:

Yay sabiti \( k = 100 \) N/m olan bir yayın ucuna bağlı \( m = 0.25 \) kg kütleli cisim, sürtünmesiz ortamda BHH yapmaktadır. Genlik \( A = 0.1 \) m olduğuna göre, cismin denge konumundan geçerken hızı nedir?

🧠 Çözüm:

• BHH'de maksimum hız (denge konumunda): \( v_{max} = \omega A \)
• Açısal frekans: \( \omega = \sqrt{\frac{k}{m}} = \sqrt{\frac{100}{0.25}} = \sqrt{400} = 20 \) rad/s.
• \( v_{max} = 20 \times 0.1 = 2 \) m/s.

🌊 4. Bölüm: Dalga Mekaniği – Girişim ve Kırınım

🎯 Senaryo Sorusu Tipi: Çift yarıkta girişim deseninde saçak genişliği veya tek yarıkta kırınım hesaplamaları.

📐 Örnek Soru ve Çözüm:

Dalga boyu \( \lambda = 600 \) nm olan ışık, aralarındaki uzaklık \( d = 0.12 \) mm olan çift yarığa dik olarak gönderiliyor. Girişim deseni, yarıklardan \( L = 2 \) m uzaktaki perde üzerinde gözleniyor. Merkezi aydınlık saçağın her iki yanındaki birinci aydınlık saçaklar arasındaki uzaklık (2Δx) kaç cm'dir?

🧠 Çözüm:

• Çift yarıkta saçak genişliği: \( \Delta x = \frac{\lambda L}{d} \)
• Değerleri SI biriminde yazalım: \( \lambda = 600 \times 10^{-9} \) m, \( d = 0.12 \times 10^{-3} = 1.2 \times 10^{-4} \) m, \( L = 2 \) m.
• \( \Delta x = \frac{(600 \times 10^{-9}) \times 2}{1.2 \times 10^{-4}} = \frac{1200 \times 10^{-9}}{1.2 \times 10^{-4}} = 1000 \times 10^{-5} = 0.01 \) m = 1 cm.
• İki birinci aydınlık arası uzaklık: Merkezi aydınlığın her iki yanında 1'er cm olduğundan toplam 2Δx = 2 cm.

💡 Yazılı Öncesi Altın Tavsiyeler

• 📖 Formülleri ezberlemek yerine, fiziksel anlamlarını ve birim kontrolünü öğrenin.
• 🔍 Soruda verilen tüm büyüklükleri not alın ve birimlerini SI sistemine (m, kg, s) çevirmeyi unutmayın.
• ✏️ MEB soruları genellikle günlük hayatla ilişkilendirilmiş senaryolar üzerinden gelir. Soru kökünü dikkatlice okuyun.
• ⏱️ Zaman yönetimi için, önce en iyi bildiğiniz sorudan başlayın.

Bu ders notu, 9. senaryo kapsamında karşılaşabileceğiniz soru tiplerini anlamanıza yardımcı olmak için hazırlanmıştır. Kendi kaynaklarınızdan da benzer sorular çözerek pratiğinizi artırmanızı tavsiye ederim. Sınavınızda başarılar dilerim! 🚀