🧪 12. Sınıf Kimya 1. Dönem 1. Yazılı: 6. Senaryo MEB Soruları
Merhaba gençler! Kimya yazılısı yaklaşıyor ve MEB'in hazırladığı senaryolar kafanızı karıştırıyor olabilir. Ama merak etmeyin, bu yazıda 6. senaryoya ait soruları ve çözümlerini inceleyeceğiz. Böylece sınavda karşınıza çıkabilecek benzer sorulara hazırlıklı olacaksınız.
⚛️ 1. Soru: Modern Atom Teorisi ve Elektron Dizilimleri
Soru: Modern atom teorisine göre atomun yapısını açıklayınız ve bir elementin elektron dizilimini yazarken hangi kurallara dikkat etmeliyiz? Örnek olarak, oksijen (O) atomunun elektron dizilimini yazınız.
- 🍎 Modern Atom Teorisi: Atomun çekirdeğinde protonlar ve nötronlar bulunur. Elektronlar ise çekirdek etrafında belirli enerji seviyelerinde (orbitallerde) hareket ederler. Bu orbitallerin şekilleri ve enerjileri farklıdır.
- 🍎 Elektron Dizilimi Kuralları:
- ⚡ Aufbau İlkesi: Elektronlar, en düşük enerjili orbitalden başlayarak yerleşirler.
- ⚡ Hund Kuralı: Aynı enerjiye sahip orbitaller (örneğin p orbitalleri) önce teker teker, aynı spinle dolar, sonra eşleşmeye başlarlar.
- ⚡ Pauli Dışarlama İlkesi: Bir atomda aynı elektron dizilimine sahip iki elektron bulunamaz. Yani, her elektronun kuantum sayıları farklı olmalıdır.
- 🍎 Oksijenin Elektron Dizilimi: Oksijenin atom numarası 8'dir. Bu nedenle 8 elektronu vardır. Elektron dizilimi şu şekildedir: 1s2 2s2 2p4
⚖️ 2. Soru: Kimyasal Türler Arası Etkileşimler
Soru: Kimyasal türler arasındaki etkileşimleri zayıf ve güçlü etkileşimler olarak sınıflandırınız. Her bir etkileşim türüne örnekler vererek açıklayınız.
- 🍎 Güçlü Etkileşimler: Atomlar arasında elektron alışverişi veya ortaklaşması sonucu oluşan bağlardır. Kovalent bağ, iyonik bağ ve metalik bağ bu sınıfa girer.
- 🔥 Kovalent Bağ: Ametal atomları arasında elektronların ortaklaşa kullanılmasıyla oluşur. Örnek: Su (H2O) molekülünde oksijen ve hidrojen atomları arasındaki bağ.
- 🔥 İyonik Bağ: Metal ve ametal atomları arasında elektron alışverişi sonucu oluşan zıt yüklü iyonlar arasındaki çekim kuvvetidir. Örnek: Sodyum klorür (NaCl) bileşiğinde sodyum ve klor iyonları arasındaki bağ.
- 🔥 Metalik Bağ: Metal atomlarının değerlik elektronlarının serbestçe hareket etmesiyle oluşan bağdır. Örnek: Demir (Fe) atomları arasındaki bağ.
- 🍎 Zayıf Etkileşimler: Moleküller arasında veya molekül içi polar bölgeler arasında oluşan etkileşimlerdir. Van der Waals kuvvetleri (London kuvvetleri, dipol-dipol etkileşimleri) ve hidrojen bağı bu sınıfa girer.
- 💧 Van der Waals Kuvvetleri: Geçici dipollerin oluşmasıyla meydana gelen zayıf çekim kuvvetleridir. Bütün moleküller arasında bulunur.
- 💧 Dipol-Dipol Etkileşimleri: Polar moleküller arasındaki kalıcı dipollerin etkileşimidir. Örnek: Hidroklorik asit (HCl) molekülleri arasındaki etkileşim.
- 💧 Hidrojen Bağı: Hidrojen atomunun elektronegatifliği yüksek bir atoma (oksijen, azot, flor gibi) bağlı olduğu moleküller arasında oluşan güçlü bir dipol-dipol etkileşimidir. Örnek: Su (H2O) molekülleri arasındaki etkileşim.
🌡️ 3. Soru: Maddenin Halleri ve Hal Değişimleri
Soru: Maddenin katı, sıvı ve gaz hallerini moleküler düzeyde açıklayınız. Hal değişimlerini (erime, donma, buharlaşma, yoğunlaşma, süblimleşme, kırağılaşma) enerji değişimi açısından değerlendiriniz.
- 🍎 Katı Hal: Moleküller arasındaki çekim kuvvetleri çok güçlüdür. Moleküller belirli bir düzen içinde titreşirler. Belirli bir şekil ve hacme sahiptirler.
- 🍎 Sıvı Hal: Moleküller arasındaki çekim kuvvetleri katılara göre daha zayıftır. Moleküller birbirleri üzerinde kayabilirler. Belirli bir hacme sahiptirler, ancak belirli bir şekilleri yoktur.
- 🍎 Gaz Hal: Moleküller arasındaki çekim kuvvetleri çok zayıftır. Moleküller serbestçe hareket ederler. Belirli bir şekil ve hacme sahip değillerdir.
- 🍎 Hal Değişimleri ve Enerji:
- ❄️ Erime: Katı halden sıvı hale geçiş. Endotermik (ısı alan) bir olaydır.
- ❄️ Donma: Sıvı halden katı hale geçiş. Ekzotermik (ısı veren) bir olaydır.
- 🔥 Buharlaşma: Sıvı halden gaz hale geçiş. Endotermik (ısı alan) bir olaydır.
- 🔥 Yoğunlaşma: Gaz halden sıvı hale geçiş. Ekzotermik (ısı veren) bir olaydır.
- ✨ Süblimleşme: Katı halden doğrudan gaz hale geçiş. Endotermik (ısı alan) bir olaydır.
- ✨ Kırağılaşma: Gaz halden doğrudan katı hale geçiş. Ekzotermik (ısı veren) bir olaydır.
Umarım bu açıklamalar yazılıya hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!
