🧬 2026 TYT Biyoloji: Döllenme Nedir?
Döllenme, üreme hücrelerinin (erkek ve dişi) birleşerek yeni bir canlı oluşturmasıdır. Bu olay, türlerin devamlılığı için hayati öneme sahiptir. İnsanlarda ve hayvanlarda sperm ve yumurta hücrelerinin birleşmesiyle gerçekleşirken, bitkilerde ise polen ve yumurta hücresinin birleşmesiyle olur.
🌸 Bitkilerde Döllenme Nasıl Meydana Gelir?
Bitkilerde döllenme süreci biraz daha karmaşıktır ve genellikle iki aşamada gerçekleşir:
tozlaşma ve
döllenme.
🌼 Tozlaşma
Tozlaşma, polenlerin erkek organdan (anter) dişi organın ( stigma) üzerine taşınmasıdır. Bu taşıma işlemi rüzgar, su, böcekler, kuşlar veya diğer hayvanlar aracılığıyla olabilir.
- 🐝 Böceklerle Tozlaşma: Çiçekler, böcekleri çekmek için parlak renklere, güzel kokulara ve nektara sahiptir. Böcekler çiçeğe konduğunda polenler vücutlarına yapışır ve başka bir çiçeğe konduklarında bu polenleri oraya taşırlar.
- 💨 Rüzgarla Tozlaşma: Bazı bitkiler, hafif ve bol miktarda polen üretirler. Rüzgar bu polenleri alır ve diğer bitkilere taşır. Genellikle bu bitkilerin çiçekleri daha küçük ve gösterişsizdir.
🌷 Döllenme (Bitkilerde)
Tozlaşma gerçekleştikten sonra, polen tanesi dişicik tepesine (stigma) yapışır. Burada çimlenerek polen tüpünü oluşturur. Polen tüpü, dişicik borusundan aşağıya doğru ilerleyerek yumurtalığa ulaşır.
- 🌱 Polen Tüpünün Oluşumu: Polen tanesi, dişicik tepesine ulaştıktan sonra çimlenir ve polen tüpünü oluşturur. Bu tüp, yumurtalığa doğru uzanır.
- 🥚 Döllenmenin Gerçekleşmesi: Polen tüpü yumurtalığa ulaştığında, içindeki sperm hücreleri yumurta hücresiyle birleşir. Bu birleşme döllenmeyi oluşturur. Bitkilerde genellikle çift döllenme görülür. Bir sperm hücresi yumurtayı döllerken, diğeri de endospermi oluşturur. Endosperm, tohumun besin kaynağıdır.
- 🍎 Meyve ve Tohum Oluşumu: Döllenme gerçekleştikten sonra, yumurtalık meyveyi, döllenmiş yumurta ise tohumu oluşturur. Tohum, yeni bir bitkinin başlangıcıdır.
❓ Çift Döllenme Nedir?
Çift döllenme, bitkilere özgü bir durumdur. Bir polen tanesi içerisinde iki sperm hücresi bulunur. Bu hücrelerden biri yumurta hücresi ile birleşerek zigotu (embriyoyu) oluştururken, diğeri ise merkezi hücre ile birleşerek endospermi oluşturur. Endosperm, gelişmekte olan embriyo için besin kaynağıdır.
🌻 Özet
Bitkilerde döllenme, tozlaşma ve döllenme olmak üzere iki temel aşamada gerçekleşir. Tozlaşma, polenlerin taşınmasıdır. Döllenme ise sperm ve yumurta hücrelerinin birleşmesidir. Bu süreç, bitkilerin üremesi ve türlerinin devamlılığı için gereklidir. Döllenme sonucu meyve ve tohum oluşur.
