🎯 2026 TYT Fizik: Farklı Atış Türleri Arasındaki Farklar Nelerdir?
Fizikte atış hareketleri, cisimlerin belirli bir hız ve açıyla havaya fırlatılması sonucu yaptıkları hareketi inceler. Bu hareketler genellikle yerçekimi etkisi altında gerçekleşir. Şimdi, farklı atış türlerini karşılaştıralım:
🚀 Yatay Atış Hareketi
- 🍎 Tanım: Bir cismin belirli bir yükseklikten yatay olarak fırlatılmasıyla yaptığı harekettir.
- 🍎 Özellikler:
- Yatay hız sabittir (hava direnci ihmal edilirse).
- Dikeyde serbest düşme hareketi yapar.
- Yere düşme süresi, yüksekliğe bağlıdır.
- 🍎 Formüller:
- Yatay mesafe: $x = v_0 \cdot t$ (burada $v_0$ yatay hız, $t$ süredir).
- Düşme süresi: $t = \sqrt{\frac{2h}{g}}$ (burada $h$ yükseklik, $g$ yerçekimi ivmesidir).
🌠 Eğik Atış Hareketi
- 🍎 Tanım: Bir cismin belirli bir hız ve açıyla yukarı doğru fırlatılmasıyla yaptığı harekettir.
- 🍎 Özellikler:
- Hem yatay hem de dikey hız bileşenleri vardır.
- Yükselme süresi ve menzil (yatayda alınan yol) önemlidir.
- Tepe noktasında dikey hız sıfırdır.
- 🍎 Formüller:
- Yükselme süresi: $t_{yükselme} = \frac{v_0 \cdot \sin{\theta}}{g}$ (burada $\theta$ atış açısıdır).
- Menzil: $x_{max} = \frac{v_0^2 \cdot \sin{2\theta}}{g}$.
🌌 Serbest Düşme Hareketi
- 🍎 Tanım: Bir cismin sadece yerçekimi etkisi altında düşey doğrultuda hareket etmesidir.
- 🍎 Özellikler:
- Başlangıç hızı sıfırdır veya düşey doğrultudadır.
- Sürekli olarak hızlanır (yerçekimi ivmesiyle).
- Hava direnci ihmal edilir.
- 🍎 Formüller:
- Hız: $v = g \cdot t$.
- Alınan yol: $h = \frac{1}{2} g \cdot t^2$.
🪐 Dikey Atış Hareketi
- 🍎 Tanım: Bir cismin yukarı veya aşağı doğru düşey olarak fırlatılmasıyla yaptığı harekettir.
- 🍎 Özellikler:
- Yukarı atılan cisim yavaşlar, aşağı atılan hızlanır.
- Yerçekimi ivmesi etkili olur.
- Tepe noktasında hızı sıfır olur (yukarı atışta).
- 🍎 Formüller:
- Hız: $v = v_0 - g \cdot t$ (yukarı atış için).
- Yükseklik: $h = v_0 \cdot t - \frac{1}{2} g \cdot t^2$ (yukarı atış için).
🌠 Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | Yatay Atış | Eğik Atış | Serbest Düşme | Dikey Atış |
|----------------------|-------------------------|--------------------------|--------------------------|-------------------------|
| Başlangıç Hızı | Yatay | Açılı | Sıfır veya Düşey | Düşey |
| Hareket Yönü | Yatay ve Dikey | Hem Yatay Hem Dikey | Düşey | Düşey |
| İvme | Yerçekimi | Yerçekimi | Yerçekimi | Yerçekimi |
| Yatay Hız | Sabit | Değişken | Yok | Yok |
| Dikey Hız | Artar | Önce Azalır, Sonra Artar | Artar | Değişken |
| Temel Formüller | $x = v_0 \cdot t$ | $x_{max} = \frac{v_0^2 \cdot \sin{2\theta}}{g}$ | $h = \frac{1}{2} g \cdot t^2$ | $v = v_0 - g \cdot t$ |
