🧪 2026 TYT Fizik: Kaldırma Kuvveti Deneyi Sonuçları
Kaldırma kuvveti, bir sıvının veya gazın içine batırılan nesnelere uyguladığı yukarı doğru olan kuvvettir. Bu kuvvet, cismin ağırlığına karşı koyarak yüzmesini veya askıda kalmasını sağlar. Kaldırma kuvveti deneyi, bu temel fizik prensibini anlamamıza yardımcı olur.
- 🌊 Deneyin Amacı: Kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu faktörleri (sıvının yoğunluğu, cismin hacmi) gözlemlemek ve Arşimet prensibini doğrulamak.
- 🧱 Kullanılan Malzemeler:
- Tartı
- Dereceli silindir
- Su ve farklı yoğunluktaki sıvılar (örneğin tuzlu su)
- Farklı boyutlarda ve yoğunluklarda cisimler (örneğin demir, alüminyum, tahta)
- İp
- ✍️ Deneyin Yapılışı:
- Cismin havadaki ağırlığı tartılır.
- Dereceli silindire belirli bir miktar sıvı (örneğin su) konulur ve sıvı seviyesi kaydedilir.
- Cisim ipe bağlanarak dereceli silindirdeki sıvıya tamamen batırılır.
- Cismin sıvı içindeki ağırlığı tartılır ve kaydedilir.
- Sıvı seviyesindeki değişim (cismin hacmi kadar) not alınır.
- Farklı sıvılar ve cisimler için aynı işlemler tekrarlanır.
- 📊 Deney Sonuçlarının Değerlendirilmesi:
- Kaldırma kuvveti, cismin havadaki ağırlığı ile sıvı içindeki ağırlığı arasındaki farka eşittir. $F_{kaldırma} = A_{hava} - A_{sıvı}$
- Arşimet prensibine göre, kaldırma kuvveti cismin yer değiştirdiği sıvının ağırlığına eşittir. $F_{kaldırma} = V_{batan} * d_{sıvı} * g$ (Burada $V_{batan}$ batan hacmi, $d_{sıvı}$ sıvının yoğunluğu, $g$ yerçekimi ivmesidir).
- Deney sonuçları, kaldırma kuvvetinin sıvının yoğunluğu ve cismin batan hacmi ile doğru orantılı olduğunu gösterir.
💡 2026 TYT Fizik: Enerji Dönüşümü Deneyi Sonuçları
Enerji dönüşümü, bir enerji türünün başka bir enerji türüne dönüşmesidir. Günlük hayatta ve bilimsel çalışmalarda sıklıkla karşılaştığımız bu olay, enerji kaynaklarını daha verimli kullanmamızı sağlar. Enerji dönüşümü deneyi, bu temel prensibi uygulamalı olarak anlamamıza yardımcı olur.
- 🎯 Deneyin Amacı: Farklı enerji türlerinin (potansiyel, kinetik, elektrik, ısı) birbirine dönüşümünü gözlemlemek ve enerji dönüşümü prensiplerini anlamak.
- ⚙️ Kullanılan Malzemeler:
- Rüzgar türbini modeli
- Güneş paneli
- Su ısıtıcısı
- Pil
- Ampul
- Termometre
- ✍️ Deneyin Yapılışı:
- Rüzgar Türbini: Rüzgar türbini modelini bir fan veya açık havada rüzgara maruz bırakın. Türbinin dönmesiyle elektrik enerjisi üretildiğini gözlemleyin. Üretilen elektrik enerjisi bir lambayı yakmak için kullanılabilir.
- Güneş Paneli: Güneş panelini güneş ışığına veya güçlü bir lambaya maruz bırakın. Panelin elektrik enerjisi ürettiğini ve bu enerjinin bir motoru çalıştırmak veya bir lambayı yakmak için kullanılabileceğini gözlemleyin.
- Su Isıtıcısı: Su ısıtıcısını prize takın ve içindeki suyun sıcaklığının arttığını termometre ile ölçün. Elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüştüğünü gözlemleyin.
- Pil ve Ampul: Bir pili bir ampule bağlayın. Pilin kimyasal enerjisi, elektrik enerjisine dönüşerek ampulün ışık vermesini sağlar.
- 📒 Deney Sonuçlarının Değerlendirilmesi:
- Rüzgar türbini deneyinde, rüzgarın kinetik enerjisi mekanik enerjiye (türbinin dönmesi) ve ardından elektrik enerjisine dönüşür.
- Güneş paneli deneyinde, güneş ışığının enerjisi doğrudan elektrik enerjisine dönüşür.
- Su ısıtıcısı deneyinde, elektrik enerjisi ısı enerjisine dönüşerek suyun sıcaklığını arttırır.
- Pil ve ampul deneyinde, pilin kimyasal enerjisi elektrik enerjisine, elektrik enerjisi de ışık ve ısı enerjisine dönüşür.
- Bu deneyler, enerjinin yoktan var edilemeyeceğini ve var olan enerjinin sadece bir türden başka bir türe dönüştürülebileceğini gösterir (Enerjinin korunumu yasası).
