Biyoçeşitlilik, belirli bir bölgede yaşayan tüm canlıların (bitkiler, hayvanlar, mantarlar, mikroorganizmalar) ve bu canlıların oluşturduğu ekosistemlerin çeşitliliğine verilen isimdir. Yani, doğadaki yaşam çeşitliliğidir.
Biyoçeşitlilik üç ana başlıkta incelenir:
Biyoçeşitlilik, doğal yaşamın sağlıklı ve dengeli bir şekilde devam etmesi için hayati öneme sahiptir. İşte önemli nedenleri:
Sonuç olarak, biyoçeşitlilik sadece hayvanlar ve bitkiler için değil, insanlığın ve dünyanın geleceği için de çok önemlidir. Onu korumak hepimizin görevidir.
Soru 1: Bir ekosistemdeki canlı türlerinin sayısı ve çeşitliliği, o ekosistemin sağlığı hakkında önemli bilgiler verir. Aşağıdaki ekosistemlerden hangisinin biyoçeşitlilik açısından daha zengin olduğu ve bu nedenle doğal dengeleri korumada daha dayanıklı olduğu söylenebilir?
a) Sadece çam ağaçlarının bulunduğu bir orman
b) Onlarca farklı bitki, yüzlerce böcek türü, kuşlar ve memelilerin bir arada yaşadığı bir yağmur ormanı
c) Yalnızca buğday yetiştirilen geniş bir tarım arazisi
d) Birkaç balık türünün yaşadığı küçük bir gölet
Cevap: b) Onlarca farklı bitki, yüzlerce böcek türü, kuşlar ve memelilerin bir arada yaşadığı bir yağmur ormanı
Çözüm: Biyoçeşitlilik, bir ekosistemdeki tür sayısının fazlalığı ve bu türlerin çeşitliliği ile ölçülür. Yağmur ormanları, en yüksek biyoçeşitliliğe sahip ekosistemlerden biridir. Bu zenginlik, ekosistemin hastalık, kuraklık gibi olumsuzluklara karşı daha dirençli olmasını sağlar.
Soru 2: Arılar, çiçekten çiçeğe gezerken bitkilerin tozlaşmasını sağlayarak meyve ve sebze üretimine katkıda bulunur. Arı popülasyonlarının azalması aşağıdaki sonuçlardan hangisine yol açmaz?
a) Biyoçeşitlilik azalır.
b) Tarımsal verimlilik düşer.
c) Erozyon artar.
d) Ekosistemin dengesi bozulur.
Cevap: c) Erozyon artar.
Çözüm: Arıların azalması, tozlaşmanın azalmasına, dolayısıyla bitki çeşitliliğinin ve tarımsal üretimin düşmesine neden olur. Bu durum biyoçeşitliliği azaltır ve ekosistem dengesini bozar. Ancak erozyon, toprağı tutan bitki örtüsünün yok olmasıyla doğrudan ilişkilidir, tozlaşma ile doğrudan bir bağı yoktur.
Soru 3: Bir bölgede yaşayan tilki sayısının aniden ve hızla artması, o bölgedeki biyoçeşitlilik üzerinde nasıl bir etki yaratır?
a) Bitki türlerinin sayısını artırır.
b) Tavşan, fare gibi tilkinin avladığı hayvanların sayısını azaltır.
c) Toprağın mineral dengesini iyileştirir.
d) Hiçbir etkisi olmaz.
Cevap: b) Tavşan, fare gibi tilkinin avladığı hayvanların sayısını azaltır.
Çözüm: Doğadaki besin zincirlerinde bir halkadaki değişim, diğerlerini de etkiler. Aşırı artan yırtıcı (tilki) popülasyonu, av popülasyonunu (tavşan, fare) kontrolsüz bir şekilde azaltır. Bu durum, o türlere bağlı olan diğer canlıları da etkileyerek biyoçeşitliliği tehdit edebilir.
Soru 4: "Nesli tükenmekte olan canlı türlerini korumak için doğal yaşam parkları ve gen bankaları oluşturulur." Bu uygulamanın asıl amacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Hayvanat bahçelerine daha fazla ziyaretçi çekmek
b) Biyoçeşitliliği