6. Sınıf Gelenek, Edebiyat ve Musikimizde Dinin İzleri Nelerdir?

Question

Ders kitabında bu konuyu okudum ama tam olarak anlayamadım. Geleneklerimizde, edebiyatımızda ve müziğimizde dinin nasıl bir etkisi olduğunu merak ediyorum. Hangi örnekler bu izleri gösterir, biraz açıklar mısınız?

Answer 1

Geleneklerimizde Dinin İzleri

Geleneklerimiz, atalarımızdan bize kalan davranış ve uygulamalardır. Birçoğunun kökeninde dinî inançlarımız yatar.

• Bayramlarımız: Ramazan ve Kurban Bayramları, İslam dininin bize emrettiği iki büyük bayramdır. Aile ziyaretleri, büyüklerin elinin öpülmesi, şeker ve harçlık dağıtılması gibi güzel gelenekler bu bayramlara özgüdür.
• Mevlid Kandili: Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (s.a.v.) doğum gününü kutladığımız bu gecede, ilahiler okunur, mevlid törenleri düzenlenir ve komşulara tatlılar dağıtılır.
• Doğum, Evlilik ve Vefat: Yeni doğan bir bebeğin kulağına ezan okunması, nikâh töreni, vefat eden bir kişi için belirli bir süre yas tutulması hep dinî inançlarımızdan kaynaklanan geleneklerimizdendir.

Edebiyatımızda Dinin İzleri

Edebiyatımız, yüzyıllar boyunca dinî duygu ve düşüncelerle beslenmiş, zenginleşmiştir.

• Divan Edebiyatı: Allah aşkını, Peygamber sevgisini anlatan şiirler (ilahi, naat) ve dini öğütler veren eserler bu edebiyatın temelini oluşturur.
• Tasavvuf Edebiyatı: Yunus Emre, Mevlana gibi büyük şairlerimiz, şiirlerinde insanı Allah'a ulaştıran sevgi, hoşgörü ve ahlak gibi konuları işlemişlerdir. Yunus Emre'nin "Yaratılanı severiz, Yaradan'dan ötürü" dizesi bunun en güzel örneğidir.
• Halk Edebiyatı: Mani, türkü ve destanlarda da Allah inancı, dua, tevekkül (Allah'a güvenme) gibi temalar sıkça işlenmiştir.

Musikimizde Dinin İzleri

Müziğimiz de inançlarımızdan derinden etkilenmiştir.

• Tekbir ve Salâ: Bayramlarda, cenazelerde okunan bu müzikler doğrudan dini metinlerden oluşur.
• Ezan: Müslümanları namaza çağıran, Kâbe'ye yönelerek okunan ilahi bir çağrı ve müzikal bir eserdir.
• Mevlit ve İlahiler: Dini törenlerde, camilerde ve özel günlerde okunan, Allah'ı, Peygamber'i öven ve ona duyulan sevgiyi anlatan bestelerdir.
• Tasavvuf Müziği: Özellikle Mevlevîlikle özdeşleşen ney gibi enstrümanlar eşliğinde icra edilen bu müzik, insanın manevi yolculuğunu ve Allah aşkını ifade eder.

Sonuç olarak, geleneklerimiz, edebiyatımız ve musikimiz, dinimizle iç içe geçmiş, ondan beslenmiş ve onu yansıtmıştır. Bu üç alan, kültürümüzü ve kimliğimizi şekillendiren en önemli unsurlardandır.

Answer 2

6. Sınıf Gelenek, Edebiyat ve Musikimizde Dinin İzleri Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Ailesiyle birlikte Ramazan Bayramı'nın ilk gününe hazırlanan Zeynep, büyükannesinin evinde bir araya geldiklerinde bayramlaşma töreni yapıldığını, küçüklerin büyüklerin elini öptüğünü, misafirlere şeker, çikolata ve baklava ikram edildiğini gözlemliyor. Aile büyükleri, bayram namazından sonra herkesin birbiriyle helalleştiğini ve küs olanların barıştığını anlatıyor. Zeynep'in gözlemlediği bu bayram geleneği ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?
a) Bu gelenek, tamamen modern hayatın bir ürünüdür ve dini bir kökeni yoktur.
b) Bayramlaşma, helalleşme ve ikramda bulunma gibi davranışların kökleri İslam dinindeki yardımlaşma, saygı ve barış içinde olma gibi değerlere dayanır.
c) Ramazan Bayramı geleneği, sadece Türkiye'ye özgü bir kültürel etkinliktir.
d) El öpme adeti, bayramlardan bağımsız olarak sadece okullarda görülen bir davranıştır.
Cevap: b) Bayramlaşma, helalleşme ve ikramda bulunma gibi davranışların kökleri İslam dinindeki yardımlaşma, saygı ve barış içinde olma gibi değerlere dayanır. Çözüm: Ramazan Bayramı, İslam dinine ait dini bir bayramdır. Gözlemlenen tüm bu güzel davranışlar (bayramlaşma, büyüklere saygı, helalleşme, ikram) İslam'ın öğütlediği sosyal dayanışma, saygı ve sevgi değerleriyle iç içe geçmiş, dinin geleneklerimize yansımasının somut bir örneğidir.

Soru 2: Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri olan ve Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin yazdığı "Mesnevi" adlı kitap, hikâyeler ve şiirler yoluyla insanlara doğruyu, iyiyi ve güzeli anlatmayı amaçlar. Eserde Allah sevgisi, hoşgörü, alçakgönüllülük ve insanların kusurlarını affetmek gibi konular sıkça işlenir. Bu parçadan hareketle "Mesnevi" ile ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir?
a) Mesnevi, sadece tarihi olayları anlatan siyasi bir metindir.
b) Eser, dini ve ahlaki değerleri edebi bir dille aktarmaktadır.
c) Mevlana, bu eserinde yalnızca hayvanları konuşturmuştur.
d) Mesnevi, modern bilimsel bulguları anlatan bir ders kitabıdır.
Cevap: b) Eser, dini ve ahlaki değerleri edebi bir dille aktarmaktadır. Çözüm: Parçada da belirtildiği gibi Mesnevi, Allah sevgisi, hoşgörü, affetmek gibi dini ve ahlaki temaları şiir ve hikâyeler (yani edebi bir üslup) kullanarak işleyen ve öğütler veren bir eserdir. Bu, dinin edebiyatımızdaki izlerine çok güzel bir örnektir.

Soru 3: Müzik dersinde öğretmen, öğrencilere "Itri", "Dede Efendi" ve "Hacı Arif Bey" gibi bestekârların "tekbir", "ilahi" ve "naat" gibi formlarda eserler bestelediğini anlatır. Ayrıca, bu eserlerin özellikle kandil geceleri, ramazanlarda ve camilerde okunduğundan bahseder. Öğretmenin bahsettiği bu müzik türü ve bestekârlarla il