İnsan ve Çevre Etkileşimi
İnsanlar, var oldukları ilk günden beri çevreyle iç içe yaşar. Bu ilişkiye etkileşim denir. İnsanlar çevreden; barınmak, beslenmek, ısınmak gibi ihtiyaçlarını karşılamak için yararlanır. Aynı zamanda, yaptıkları faaliyetlerle çevreyi değiştirir ve bazen de olumsuz etkiler.
İnsan Faaliyetlerinin Çevreye Olumlu Etkileri
- Ağaçlandırma: Ormanların korunması ve yeni fidanlar dikilmesi.
- Milli Parklar: Doğal güzelliklerin ve canlı türlerinin korunması için alanlar oluşturulması.
- Geri Dönüşüm: Atık malzemelerin (kağıt, cam, plastik) yeniden kullanılması.
- Arıtma Tesisleri: Atık suların temizlendikten sonra doğaya bırakılması.
İnsan Faaliyetlerinin Çevreye Olumsuz Etkileri (Çevre Sorunları)
Doğal dengeyi bozan ve canlılara zarar veren bu olumsuzluklara çevre sorunları denir. Başlıca çevre sorunları şunlardır:
1. Hava Kirliliği
Fabrika bacaları, egzoz gazları ve fosil yakıtların (kömür, petrol) yakılması sonucu havaya zararlı gazlar karışır. Bu da:
- Küresel ısınma ve iklim değişikliğine,
- Asit yağmurlarına,
- İnsanlarda solunum yolu hastalıklarına neden olur.
2. Su Kirliliği
Fabrika atıkları, tarım ilaçları ve evsel atıkların sulara karışmasıdır. Bu kirlilik:
- İçme sularını zehirler,
- Su kaynaklarındaki balık ve diğer canlıların ölmesine yol açar.
3. Toprak Kirliliği
Toprağa atılan plastik, pil, kimyasal atıklar ve yanlış tarım ilaçları toprağın verimliliğini yok eder. Bu da:
- Tarım yapılamaz hale gelmesine,
- Toprakta yaşayan faydalı canlıların yok olmasına neden olur.
4. Ormanların Yok Edilmesi (Orman Tahribi)
Ormanların tarla, ev veya fabrika yapmak için kesilmesidir. Bu durum:
- Erozyona (toprak kaymasına) neden olur,
- Birçok hayvan ve bitki türünün yok olmasına yol açar,
- Havadaki oksijen ve karbondioksit dengesini bozar.
5. Ses (Gürültü) Kirliliği
Yüksek sesle çalışan makineler, trafik, yüksek sesli müzik insanları ve hayvanları olumsuz etkiler. Bu da:
- İşitme kaybına,
- Stres ve dikkat dağınıklığına neden olabilir.
Peki Biz Ne Yapabiliriz?
- Geri dönüşüme önem vermeliyiz.
- Yakın mesafelere yürüyerek veya bisikletle gitmeliyiz.
- Boşa yanan lambaları ve muslukları kapatmalıyız.
- Atık pilleri çöpe değil, pil toplama kutularına atmalıyız.
- Bir ağaç dikerek doğaya katkıda bulunabiliriz.