Medd-i Lâzım, Kur'an-ı Kerim'i doğru okumanın kurallarını öğreten Tecvid İlmi'nde yer alan önemli bir konudur. "Zorunlu Uzatma" anlamına gelir ve okurken 4 elif miktarı (4 hareke süresi) uzatılması gereken bir medd çeşididir.
Medd-i Lâzım Nerede ve Nasıl Oluşur?
Medd-i Lâzım'ın olması için iki şart gereklidir:
- 1. Sebeb-i Medd: Yani uzatma sebebi. Bu, "sükun"dur. Sükun, harfin harekesiz olma halidir. İki çeşit sükun vardır:
- Lâzımî (Kalıcı) Sükun: Durulduğunda da geçildiğinde de değişmeyen, daima var olan sükundur. Kur'an'da üzerinde "cezm" (ـْ) işareti bulunan harflerdir.
- Ârızî (Geçici) Sükun: Sadece durulduğu zaman ortaya çıkan sükundur.
- 2. Med Harfleri: Uzatmayı sağlayan harfler. Bunlar Vav (و), Ya (ي) ve Elif (ا) harfleridir.
İşte Medd-i Lâzım, bir med harfinden sonra Lâzımî (kalıcı) Sükun gelmesiyle oluşur.
Medd-i Lâzım'ın Çeşitleri
Medd-i Lâzım ikiye ayrılır:
1. Kelime-i Musakkale (Ağırlaştırılmış Medd-i Lâzım)
Med harfinden sonra, şeddeli (üzerinde ~ işareti olan) bir harf gelirse buna Kelime-i Musakkale denir. Şedde, aslında iki harfin birleşmesidir; ilki sakin (cezimli), ikincisi harekeli. İşte o sakin (cezimli) harf, lâzımî sükun görevi görür.
Örnekler:
- الضَّالّ۪ينَ kelimesindeki "ا" (elif) med harfidir. Ondan sonra gelen "ض" harfi şeddeli olduğu için bu bir Medd-i Lâzım'dır. 4 elif miktarı uzatılarak "Daaaa-lilleen" şeklinde okunur.
- الْحَاقَّةُ kelimesindeki "ا" (elif) med harfidir. Ondan sonra gelen "ق" harfi şeddeli olduğu için uzatılır: "Haaaaqqqah"
2. Kelime-i Muhaffefe (Hafifletilmiş Medd-i Lâzım)
Med harfinden sonra, şeddesiz ama cezimli (üzerinde ceczim işareti olan) bir harf gelirse buna Kelime-i Muhaffefe denir. Buradaki cezim de lâzımî sükun'dur.
Örnekler:
- ءَالْـٰٔنَ kelimesindeki "ا" (elif) med harfidir. Ondan sonra gelen "ل" harfi cezimli olduğu için bu da bir Medd-i Lâzım'dır. 4 elif miktarı uzatılarak "Âaaa-l'ne" şeklinde okunur.
Medd-i Lâzım'ın Okunuş Süresi
Medd-i Lâzım'ın uzatma miktarı 4 elif miktarıdır. Yani parmağı bir kere "tek"
