Bir üçgenin herhangi bir kenarını uzattığımızda, bu uzantının oluşturduğu yeni açıya dış açı denir. Bu kural, bir dış açının ölçüsünün neden kendisine komşu olmayan iki iç açının toplamına eşit olduğunu açıklar.
Bunu anlamak için bir ABC üçgeni düşünelim. BC kenarını D noktasına kadar uzatalım. Böylece, C köşesinde iki açı oluşur:
Bu iki açı (c ve d), BC doğru parçası üzerinde oldukları için bir doğru açı oluşturur. Doğru açının ölçüsü ise 180°'dir.
Yani: \( c + d = 180° \)
Aynı zamanda, bir üçgenin iç açıları toplamı da 180°'dir. ABC üçgeninin iç açılarına a, b ve c dersek:
\( a + b + c = 180° \)
Şimdi elimizde iki denklem var:
İki denklem de 180°'ye eşit olduğuna göre, birbirine eşitleyebiliriz:
\( c + d = a + b + c \)
Bu denklemin her iki tarafından da \( c \)'yi çıkarırsak:
\( c + d - c = a + b + c - c \)
\( d = a + b \)
Sonuç olarak, dış açının (d) ölçüsü, kendisine komşu olmayan iki iç açının (a ve b) toplamına eşit olur.
Soru 1: Aşağıdaki ABC üçgeninde, [BC kenarı D noktasına kadar uzatılmıştır. m(AB̂C) = 50° ve m(BÂC) = 60° ise, ACĈD dış açısının ölçüsü kaç derecedir?
a) 100°
b) 110°
c) 120°
d) 130°
Cevap: b) 110°
Çözüm: Bir üçgende bir dış açının ölçüsü, kendisine komşu olmayan iki iç açının ölçüleri toplamına eşittir. ACĈD dış açısının komşu olmadığı iç açılar, AB̂C (50°) ve BÂC (60°)'tir. Bu durumda dış açının ölçüsü 50° + 60° = 110° olur.
Soru 2: Bir üçgenin bir dış açısı 125°'dir. Bu dış açıya komşu olmayan iki iç açıdan birinin ölçüsü diğerinin 2 katıdır. Buna göre, küçük olan iç açı kaç derecedir?
a) 40°
b) 41,66°
c) 45°
d) 50°
Cevap: b) 41,66°
Çözüm: Küçük açıya \(x\) dersek, büyük açı \(2x\) olur. Dış açı kuralına göre: \(x + 2x = 125^\circ\). Bu denklemi çözersek: \(3x = 125^\circ\), \(x = 125^\circ / 3 \approx 41,66^\circ\).
Soru 3: Bir KLM üçgeninde, L köşesindeki dış açının ölçüsü 140°'dir. M köşesindeki iç açının ölçüsü 70° olduğuna göre, K köşesindeki iç açının ölçüsü kaç derecedir?
a) 60°
b) 70°
c) 80°
d) 90°
Cevap: b) 70°
Çözüm: L köşesindeki dış açı, kendisine komşu olmayan K ve M iç açılarının toplamına eşittir. \(m(\hat{K}) + m(\hat{M}) = 140^\circ\). \(m(\hat{M}) = 70^\circ\) olduğuna göre, \(m(\hat{K}) + 70^\circ = 140^\circ\). Buradan \(m(\hat{K}) = 140^\circ - 70^\circ = 70^\circ\) bulunur.
Soru 4: Bir PQR üçgeninde, R köşesindeki dış açı 115°'dir. P köşesindeki iç açı, Q köşesindeki iç açıdan 15° fazladır. Buna göre, Q köşesindeki iç açı kaç derecedir?
a) 45°
b) 50°
c) 55°
d) 60°
Cevap: b) 50°
Çözüm: R'deki dış açı, P ve Q iç açılarının toplamına eşittir: \(m(\hat{P}) + m(\hat{Q}) = 115^\circ\). \(m(\hat{P}) = m(\hat{Q}) + 15^\circ\) olduğundan, denklem \((m(\hat{Q}) + 15^\circ) + m(\hat{Q}) = 115^\circ\) olur. \(2 \times m(\hat{Q}) + 15^\circ = 115^\circ\) → \(2 \times m(\hat{Q}) = 100^\circ\) → \(m(\hat{Q}) = 50^\circ\).