🤝 8. Sınıf Cemiyetler Konu Anlatımı
Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra, Osmanlı Devleti'nin toprakları işgal edilmeye başlanmıştı. Bu işgallere karşı Türk halkı sessiz kalmadı ve vatanı savunmak için çeşitli cemiyetler kurdu. Bu cemiyetler, genel olarak ikiye ayrılır: Yararlı Cemiyetler ve Zararlı Cemiyetler.
🛡️ Yararlı Cemiyetler
Yararlı cemiyetler, Türk halkı tarafından vatanı savunmak, bağımsızlığı korumak ve işgallere karşı direnmek amacıyla kurulmuştur. Bu cemiyetler, milli bilinci uyandırmış ve Kurtuluş Savaşı'na zemin hazırlamıştır.
- 🍎 Amacı: Ülkeyi işgalden kurtarmak ve bağımsızlığı korumak.
- 🍎 Kurucuları: Genellikle aydınlar, öğretmenler, askerler ve halktan kişiler.
- 🍎 Özellikleri: Milli çıkarları savunmuşlar, işgallere karşı direniş göstermişler ve halkı bilinçlendirmeye çalışmışlardır.
- 🍎 Önemli Yararlı Cemiyetler:
⚔️ Milli Kongre Cemiyeti
İstanbul'da kurulmuştur. Amacı, Türk milletinin haklılığını dünya kamuoyuna duyurmaktır. Bu amaçla basın yayın yoluyla propaganda yapmışlardır.
🛡️ Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri
Bulundukları bölgeleri savunmak amacıyla kurulmuşlardır. Doğu illerinde, Trakya'da ve diğer bölgelerde farklı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri faaliyet göstermiştir.
- 🍇 Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Erzurum Kongresi'nin toplanmasında etkili olmuştur. Doğu illerinin Türk yurdu olduğunu savunmuştur.
- 🌿 Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Trakya'nın Yunanistan'a verilmesini engellemeye çalışmıştır.
- 🌊 İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti: İzmir ve çevresinin Yunanistan'a verilmesini engellemeye çalışmıştır. Daha sonra adı İzmir Redd-i İlhak Cemiyeti olarak değiştirilmiştir.
🇹🇷 Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti
Trabzon ve çevresini Pontus Rum Devleti'nin kurulmasına karşı korumak amacıyla kurulmuştur.
👩⚖️ Kilikyalılar Cemiyeti
Çukurova bölgesini Fransız ve Ermeni işgaline karşı korumak amacıyla kurulmuştur.
🚫 Zararlı Cemiyetler
Zararlı cemiyetler, genellikle azınlıklar tarafından veya Osmanlı Devleti'nin çıkarlarını korumadığını düşünen bazı kişiler tarafından kurulmuştur. Bu cemiyetler, ülke bütünlüğünü bozmaya ve bağımsızlığı tehlikeye atmaya yönelik faaliyetlerde bulunmuşlardır.
- 🍎 Amacı: Osmanlı Devleti'ni parçalamak, azınlıkların haklarını korumak veya manda yönetimi kurmak.
- 🍎 Kurucuları: Azınlık liderleri, bazı Osmanlı aydınları ve yabancı devletlerin ajanları.
- 🍎 Özellikleri: Milli birliğe zarar vermişler, işgalleri kolaylaştırmışlar ve ayrılıkçı fikirleri desteklemişlerdir.
🇬🇷 Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler
- 🍇 Mavri Mira Cemiyeti: Bizans İmparatorluğu'nu yeniden kurmayı amaçlamıştır.
- 🌿 Etnik-i Eterya Cemiyeti: Yunanistan'ı büyütmeyi ve genişletmeyi amaçlamıştır.
- 🌊 Pontus Rum Cemiyeti: Karadeniz bölgesinde bir Pontus Rum Devleti kurmayı amaçlamıştır.
- 🍎 Hınçak ve Taşnak Cemiyetleri: Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti kurmayı amaçlamıştır.
- 🍏 Alyans İsrailit ve Makabi Cemiyetleri: Filistin'de bir İsrail devleti kurmayı amaçlamıştır.
🇹🇷 Türklerin Kurduğu Zararlı Cemiyetler
- 🍇 Wilson Prensipleri Cemiyeti: ABD mandasını savunmuştur.
- 🌿 İngiliz Muhipleri Cemiyeti: İngiliz himayesini savunmuştur.
- 🌊 Hürriyet ve İtilaf Fırkası: İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne karşı kurulmuştur ve milli mücadeleye karşı çıkmıştır.
- 🍎 Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası: Osmanlı Devleti'nin kurtuluşunu padişaha bağlı kalmakta görmüştür.
- 🍏 Kürt Teali Cemiyeti: Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da bir Kürt devleti kurmayı amaçlamıştır.
Unutmayın, bu cemiyetlerin faaliyetleri Kurtuluş Savaşı'nın seyrini etkilemiş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolda önemli bir rol oynamıştır.
