🧩 ALES Sözel Mantık: Tablo ve Diyagram Çözme Teknikleri
ALES sözel mantık soruları, adayların analitik düşünme ve problem çözme becerilerini ölçmeyi hedefler. Bu soruları çözerken en etkili yöntemlerden biri, bilgileri düzenli bir şekilde tablo veya diyagramlara aktarmaktır. Bu sayede karmaşık ilişkileri görselleştirerek daha kolay anlamak ve doğru çıkarımlar yapmak mümkün olur.
📊 Tablo Oluşturma Teknikleri
- 📝 Bilgileri Ayıklayın: Öncelikle sorudaki tüm bilgileri dikkatlice okuyun ve önemli olanları not alın. Kimler var, neler sıralanıyor, hangi özellikler belirtiliyor gibi soruların cevaplarını belirleyin.
- 🧮 Tablo Başlıklarını Belirleyin: Kişiler, nesneler veya olaylar tablonuzun satır veya sütun başlıklarını oluşturabilir. Sorudaki ilişkilere göre uygun başlıkları seçin.
- ✏️ Bilgileri Yerleştirin: Soruda verilen kesin bilgileri doğrudan tabloya işleyin. Örneğin, "Ayşe matematik sınavından 85 aldı" bilgisi, Ayşe'nin karşısına 85 yazarak tabloya aktarılır.
- ❓ İpuçlarını Kullanın: Sorudaki ipuçlarını kullanarak tabloyu doldurmaya devam edin. "Ali, Burak'tan daha yüksek puan aldı" gibi ifadeler, Ali ve Burak arasındaki ilişkiyi belirtir. Bu tür bilgileri tablo üzerinde not alın veya sembollerle gösterin.
- ❌ Eleme Yöntemini Uygulayın: Kesin olmayan bilgileri değerlendirirken eleme yöntemini kullanın. Bir olasılığın yanlış olduğunu kanıtladığınızda, o seçeneği tablodan çıkarın.
📈 Diyagram Çizme Teknikleri
Diyagramlar, özellikle sıralama, yerleştirme veya ilişki kurma gibi soruları çözerken oldukça faydalıdır. Farklı türde diyagramlar kullanarak soruyu görselleştirebilirsiniz.
- 🗺️ Sıralama Diyagramları: Bir olayın veya nesnenin sıralamasını belirlemek için kullanılır. Örneğin, kişilerin boy sırasını veya yarışmadaki derecelerini gösteren bir diyagram çizebilirsiniz.
- 📍 Yerleşim Diyagramları: Nesnelerin veya kişilerin belirli bir alandaki yerleşimini göstermek için kullanılır. Örneğin, bir masa etrafında oturan kişilerin yerlerini gösteren bir diyagram çizebilirsiniz.
- 🕸️ İlişki Diyagramları: Kişiler veya nesneler arasındaki ilişkileri göstermek için kullanılır. Örneğin, arkadaşlık ilişkilerini veya akrabalık bağlarını gösteren bir diyagram çizebilirsiniz.
💡 Örnek Soru ve Çözümü
Soru:
Ayşe, Burak, Canan ve Deniz farklı şehirlerde yaşamaktadır: Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa. Her biri farklı bir mesleğe sahiptir: doktor, öğretmen, mühendis ve avukat. Aşağıdaki bilgiler verilmiştir:
- Ayşe Ankara'da yaşamamaktadır.
- Burak doktordur.
- Canan İzmir'de yaşamaktadır.
- Deniz avukat değildir.
- Öğretmen İstanbul'da yaşamaktadır.
Buna göre, kim hangi şehirde yaşamakta ve hangi mesleği yapmaktadır?
Çözüm:
Öncelikle bir tablo oluşturalım:
| Kişi |
Şehir |
Meslek |
| Ayşe |
|
|
| Burak |
|
Doktor |
| Canan |
İzmir |
|
| Deniz |
|
|
Verilen bilgilere göre tabloyu dolduralım:
- ❌ Ayşe Ankara'da yaşamamaktadır. Tabloda Ayşe'nin Ankara'da yaşamadığı bilgisini not alalım.
- 🧑⚕️ Burak doktordur. Bu bilgi zaten tabloda yer alıyor.
- 🏙️ Canan İzmir'de yaşamaktadır. Bu bilgi de tabloda yer alıyor.
- 👩⚖️ Deniz avukat değildir. Tabloda Deniz'in avukat olmadığı bilgisini not alalım.
- 👨🏫 Öğretmen İstanbul'da yaşamaktadır. Bu bilgi önemli.
Şimdi çıkarımlar yapalım:
- 🔍 Burak doktor olduğuna göre, diğerleri doktor olamaz.
- 📍 Canan İzmir'de yaşadığına göre, diğerleri İzmir'de yaşayamaz.
- ✏️ Öğretmen İstanbul'da yaşadığına göre, İstanbul'da yaşayan kişi Ayşe veya Deniz olmalıdır (çünkü Burak ve Canan'ın şehirleri belli).
- 🚫 Deniz avukat olmadığına göre, Ayşe avukat olabilir.
Bu çıkarımlarla tabloyu güncelleyelim:
| Kişi |
Şehir |
Meslek |
| Ayşe |
Bursa |
Avukat |
| Burak |
Ankara |
Doktor |
| Canan |
İzmir |
Mühendis |
| Deniz |
İstanbul |
Öğretmen |
Sonuç olarak:
- 👩💼 Ayşe: Bursa'da yaşamakta ve avukatlık yapmaktadır.
- 👨⚕️ Burak: Ankara'da yaşamakta ve doktordur.
- 👩🏭 Canan: İzmir'de yaşamakta ve mühendistir.
- 👨🏫 Deniz: İstanbul'da yaşamakta ve öğretmendir.
Bu örnekte görüldüğü gibi, tablo oluşturmak ve bilgileri sistematik bir şekilde yerleştirmek, karmaşık sözel mantık sorularını çözmeyi kolaylaştırır.
