Bu not, LGS sınavında çıkabilecek basınç sorularına hazırlık için hazırlanmıştır. Basınç konusunu derinlemesine inceleyerek, farklı soru tiplerine nasıl yaklaşmanız gerektiğini öğreneceksiniz. Bol bol çözümlü örnekle konuyu pekiştireceğiz.
Basınç, birim yüzeye etki eden dik kuvvettir. Genellikle P sembolü ile gösterilir ve birimi Pascal (Pa)'dır.
Formül: P = F/A (Burada F kuvvet, A ise yüzey alanıdır.)
Katıların basıncı, ağırlıkları ve yere temas eden yüzey alanları ile doğru orantılıdır.
Örnek Soru 1: Ağırlığı 60N olan bir tuğla, yüzey alanı 20 cm² olan bir zemine konuluyor. Tuğlanın zemine uyguladığı basıncı bulunuz.
Çözüm:
Öncelikle yüzey alanını m²'ye çevirmeliyiz: 20 cm² = 0.002 m²
P = F/A = 60N / 0.002 m² = 30000 Pa
Cevap: 30000 Pa
Sıvı basıncı, sıvının derinliği ve yoğunluğu ile doğru orantılıdır.
Formül: P = h * d * g
Örnek Soru 2: Yoğunluğu 1000 kg/m³ olan suyun içinde, 5 metre derinlikte bulunan bir noktadaki basıncı hesaplayınız. (g = 10 N/kg)
Çözüm:
P = h * d * g = 5 m * 1000 kg/m³ * 10 N/kg = 50000 Pa
Cevap: 50000 Pa
Gazlar bulundukları kabın her yerine eşit basınç uygularlar. Gaz basıncı, sıcaklık ve hacim ile ilişkilidir.
Soru 1: Bir öğrenci, özdeş tuğlaları farklı şekillerde üst üste koyarak zemine uyguladıkları basıncı inceliyor. Hangi durumda zemine uygulanan basınç en fazladır?
Çözüm: Basıncın en fazla olması için, tuğlaların ağırlığı (kuvvet) en fazla ve yüzey alanı en az olmalıdır. Tuğlalar özdeş olduğu için ağırlık her durumda aynıdır. Bu nedenle, yüzey alanının en küçük olduğu durum basıncın en fazla olduğu durumdur.
Soru 2: Bir kapta bulunan sıvının yüksekliği artırılırsa, kabın tabanındaki basınç nasıl değişir?
Çözüm: Sıvı basıncı derinlikle doğru orantılıdır. Sıvının yüksekliği artırılırsa, derinlik de artar ve dolayısıyla kabın tabanındaki basınç da artar.
Umarım bu ders notu, LGS sınavına hazırlığınızda size yardımcı olur. Başarılar!