📚 De/Da Ekinin ve Bağlacının Yazımı Nasıl Ayırt Edilir?
Türkçe yazım kuralları içinde en sık karıştırılan konulardan biri "de/da" bağlacı ile "de/da" ekinin yazımıdır. Bu iki farklı yapıyı ayırt etmek için basit ama etkili yöntemler bulunmaktadır.
🔍 Ayırt Etme Yöntemleri
🧩 1. Cümleden Çıkarma Yöntemi
"de/da"yı cümleden çıkardığında anlam bozuluyorsa bu bir ektir ve bitişik yazılır:
- "Evde kitap okudum." → "Ev kitap okudum." (Anlam bozuldu - bitişik)
- "Bahçede oynuyorlar." → "Bahçe oynuyorlar." (Anlam bozuldu - bitişik)
"de/da"yı cümleden çıkardığında anlam bozulmuyorsa bu bir bağlaçtır ve ayrı yazılır:
- "O da gelecek." → "O gelecek." (Anlam bozulmadı - ayrı)
- "Kitap de aldım." → "Kitap aldım." (Anlam bozulmadı - ayrı)
🔄 2. Yerine Kelime Koyma Yöntemi
"de/da" bağlacı yerine "dahi, bile, dahi" kelimelerini koyabiliyorsan, bu bir bağlaçtır ve ayrı yazılır:
- "O da geldi." → "O bile geldi." (ayrı)
- "Kalem de getir." → "Kalem dahi getir." (ayrı)
📝 Önemli Kurallar
- ⭐ Bağlaç olan "de/da" her zaman ayrı yazılır ve "te/ta" şeklinde yazılmaz
- ⭐ Ek olan "-de/-da" her zaman bitişik yazılır ve ünsüz benzeşmesine uyarak "-te/-ta" olabilir
- ⭐ Ek olan "-de/-da" cümleye bulunma, yer, zaman anlamı katar
- ⭐ Bağlaç olan "de/da" cümleye ekleme, katılma, birlikte olma anlamı katar
🎯 Pratik Test Örnekleri
Aşağıdaki cümlelerde doğru yazımı bulalım:
- "Ayşe de (mi/mı) sinemaya gelecek?" → Ayşe de (bağlaç - ayrı)
- "Okulda (mı/mu) yarışma var?" → okulda (ek - bitişik)
- "Bu evde (mi/mı) yaşıyorsun?" → evde (ek - bitişik)
- "Ben de (mi/mı) onu gördüm?" → ben de (bağlaç - ayrı)
💡 Unutulmaması Gerekenler
Bu kuralı öğrendikten sonra "de/da" yazımında asla hata yapmazsınız. En güvenilir yöntem, şüpheye düştüğünüzde "de/da"yı cümleden çıkararak anlamı kontrol etmektir!
