Volkanlar, yerkürenin derinliklerinden gelen lav, kül ve gazların yüzeye çıktığı, hem yıkıcı hem de yaratıcı doğal oluşumlardır. Peki, büyüklükleri ve etkileriyle dikkat çeken bu volkanlardan hangisi dünyanın en büyüğüdür? Cevap, sanılanın aksine, yeryüzünde değil, okyanusun derinliklerinde gizli!
Çoğu insan, dünyanın en büyük volkanının Etna, Vezüv ya da Fuji gibi ikonik dağlar olduğunu düşünür. Ancak, bu volkanlar büyüklük açısından okyanus tabanında yer alan devasa kalkan volkanlarına kıyasla oldukça küçüktür. Yeryüzündeki volkanlar genellikle tek bir kraterden oluşurken, okyanus tabanındaki kalkan volkanları yüzlerce kilometre genişliğe ulaşabilir.
Dünyanın en büyük volkanı unvanını taşıyan Tamu Masifi, Pasifik Okyanusu'nda, Japonya'nın yaklaşık 1600 km doğusunda yer almaktadır. Bu devasa kalkan volkanı, yaklaşık 145 milyon yıl önce Jurasik Dönem'de oluşmuştur.
Tamu Masifi hakkında bazı temel bilgiler:
Kalkan volkanları, bazaltik lavların uzun süre boyunca akmasıyla oluşur. Bu lavlar düşük viskoziteye sahip olduklarından, geniş alanlara yayılırlar ve zamanla kalkan şeklinde bir yapı oluştururlar. Tamu Masifi de bu şekilde oluşmuş devasa bir yapıdır.
Tamu Masifi'nin varlığı uzun süre fark edilmemiştir. 2013 yılında bilim insanları tarafından yapılan detaylı araştırmalar sonucunda, bu yapının tek bir devasa volkan olduğu anlaşılmıştır. Bu keşif, volkanoloji alanında önemli bir dönüm noktası olmuştur.
"Masif" kelimesi, büyük ve tek parça anlamına gelir. Tamu Masifi'nin bu şekilde adlandırılmasının nedeni, yapısının büyük ölçüde tek bir volkandan oluşmasıdır. Başlangıçta birden fazla volkanik merkezden oluştuğu düşünülse de, yapılan araştırmalar, yapının büyük bir kısmının tek bir merkezden çıkan lavlarla oluştuğunu göstermiştir.
Bilim insanları, Tamu Masifi'nin aktif olup olmadığını kesin olarak belirleyememişlerdir. Ancak, yapının yaşının oldukça fazla olması ve şu anda herhangi bir volkanik aktivite belirtisi göstermemesi, büyük olasılıkla sönmüş bir volkan olduğunu düşündürmektedir.
Tamu Masifi, dünyanın en büyük volkanı olsa da, okyanus tabanında keşfedilmeyi bekleyen daha pek çok devasa volkanik yapı bulunmaktadır. Bu yapıların incelenmesi, gezegenimizin jeolojik geçmişi ve volkanik süreçleri hakkında önemli bilgiler sağlayacaktır.
