Fiilimsi ekleri nelerdir

Question

Fiilimsileri fiillere getirilen eklerle oluşturuyoruz ama bu ekleri bazen karıştırıyorum. İsim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil eklerinin neler olduğunu tam olarak ayırt edemiyorum. Hangi ekin hangi tür fiilimsi yaptığını öğrenmek istiyorum.

Answer 1

# 📚 Fiilimsi Ekleri Nelerdir? - Türkçe Ders Notu

🎯 Fiilimsi (Eylemsi) Nedir?

Fiilimsiler, fiillerden türeyen ancak fiil değil, cümlede isim, sıfat veya zarf görevi yapan sözcüklerdir. Fiil anlamını korurlar ama çekim eki almazlar. Bu nedenle "eylemsi" olarak da adlandırılırlar.

✨ Fiilimsi Türleri ve Ekleri

Fiilimsiler üç ana gruba ayrılır ve her birinin kendine özgü ekleri vardır.

1️⃣ İsim-Fiil (Mastar) Ekleri 🧠

Fiillere gelerek onları isim yapan eklerdir. Cümlede isim gibi kullanılırlar.

🔍 Temel İsim-Fiil Ekleri:

• -mA → Okuma, yazma, koşma
• -mAK → Gelmek, gitmek, bakmak
• -Iş / -Uş → Gülüş, bakış, anlayış

📌 Önemli Uyarı: Bu eklerle aynı görünümdeki çekim ekleri ile karıştırmamak gerekir. Örneğin "gelme!" (emir) fiil çekimi iken, "okuma zevki" isim-fiildir.

2️⃣ Sıfat-Fiil (Ortaç) Ekleri 🎨

Fiillere gelerek onları sıfat yapan eklerdir. Niteledikleri isimlerle birlikte "sıfat tamlaması" oluştururlar.

🔍 Temel Sıfat-Fiil Ekleri:

• -An → Koşan çocuk, gülen yüz
• -AsI → Görülmemiş iş, bilinmez sokaklar
• -mAz → Tükenmez kalem, bitmez sıkıntı
• -Ar → Çıkar yol, geçer akçe
• -DIk / -Dİk → Tanıdık sima, bildik konular
• -AcAk → Gelecek zaman, yapacak işler
• -mIş → Olmuş elma, geçmiş günler

💡 İpucu: Sıfat-fiil eklerini hatırlamak için şu kısaltmayı kullanabilirsiniz: "Anası mezar dikecekmiş" → Anası, mAz, Ar, Dİk, AcAk, mIş

3️⃣ Zarf-Fiil (Bağ-Eylem / Ulaç) Ekleri 🔗

Fiillere gelerek onları zarf yapan eklerdir. Cümlede durum, zaman veya şart bildirerek yüklemi nitelerler.

🔍 Temel Zarf-Fiil Ekleri:

• -Ip / -Up → Gülüp geçti, koşup geldi
• -ArAk → Koşarak geldi, gülerek anlattı
• -mAdAn / -mEdEn → Görmeden inanmam, dinlemeden gitti
• -IncA / -UncA → Görünce şaşırdı, gelince anlatırım
• -DIkçA / -DİkçE → Gördükçe sevindim, düşündükçe anlıyorum
• -ken → Gelirken ekmek al, çalışırken dinlen
• -AlI / -Elİ → Gideli iki yıl oldu, tanışalı çok oldu
• -mAk üzere → Çıkmak üzereydi, bitirmek üzereyim

📊 Fiilimsi Ekleri Karşılaştırma Tablosu

Fiilimsi Türü	Görevi	Örnek Ek	Cümledeki İşlevi
İsim-Fiil	İsim	-mA, -mAK, -Iş	Özne, nesne, dolaylı tümleç olur
Sıfat-Fiil	Sıfat	-An, -AcAk, -mIş	İsmi niteler, sıfat tamlaması kurar
Zarf-Fiil	Zarf	-Ip, -ArAk, -IncA	Yüklemi niteler, durum/zaman bildirir

✅ Pratik Örneklerle Pekiştirme

📝 Örnek 1: İsim-Fiil

"Yüzmek en sevdiğim spordur." → -mAK eki almış, cümlede özne görevinde.

📝 Örnek 2: Sıfat-Fiil

"Koşan atların görüntüsü muhteşemdi." → -An eki almış, "atlar" ismini niteleyen sıfat.

📝 Örnek 3: Zarf-Fiil

"Gülerek yanıma geldi." → -ArAk eki almış, "geldi" yüklemini niteleyen zarf.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Fiilimsiler olumsuzluk eki (-mA, -me) alabilirler: Gelmeme, koşmayan, bakmadan
• Fiilimsilerden sonra iyelik ekleri, hal ekleri, çoğul ekleri gelebilir: Okumanın, gülüşlerime, koşana
• Fiilimsiler şahıs eki almazlar, bu nedenle yüklem olamazlar
• Bir cümlede ne kadar çok fiilimsi varsa, cümle o kadar birleşik yapılı olur

🎓 Özet

Fiilimsi eklerini doğru tespit edebilmek için:

1. Sözcüğün fiil kökünden türeyip türemediğine bak
2. Hangi fiilimsi ekini aldığını belirle
3. Cümlede hangi görevde (isim, sıfat, zarf) kullanıldığını tespit et
4. Fiil çekim eki alıp almadığını kontrol et (almamalı!)

Fiilimsiler, Türkçenin anlam zenginliğini artıran ve cümleleri daha kısa yoldan ifade etmemizi sağlayan önemli yapılardır. Bu ekleri iyi öğrenmek, hem dil bilgisi sorularını çözmekte hem de etkili cümleler kurmakta size büyük avantaj sağlayacaktır. 📖✨