Köklü sayılarla işlem yaparken, özellikle paydada köklü ifade bulunduğunda, eşlenik kavramı büyük önem taşır. Eşlenik, bir köklü ifadenin işaret değiştirilmiş halidir ve rasyonel sayılarla işlem yapmamızı kolaylaştırır.
Bir ifadenin eşleniği, o ifade ile çarpıldığında köklü ifadenin ortadan kalkmasını sağlayan ifadedir. Örneğin:
Eşlenik, genellikle paydadaki köklü ifadelerden kurtulmak için kullanılır. Bu işleme "paydayı rasyonel yapma" denir. İşte bazı örnekler:
Çözüm: Payı ve paydayı √2 ile çarparız: (1 * √2) / (√2 * √2) = √2 / 2
Çözüm: Payı ve paydayı (2 - √5) ile çarparız: [3 * (2 - √5)] / [(2 + √5) * (2 - √5)] = (6 - 3√5) / (4 - 5) = (6 - 3√5) / -1 = -6 + 3√5
Eşlenik kavramını daha iyi anlamak için çeşitli soru tiplerini inceleyelim:
Çözüm: İlk kesri (√7 + √3) ile, ikinci kesri (√7 - √3) ile genişletelim.
[4(√7 + √3) / (7 - 3)] + [4(√7 - √3) / (7 - 3)] = [4√7 + 4√3 + 4√7 - 4√3] / 4 = 8√7 / 4 = 2√7
Çözüm: İfadenin eşleniği (√5 - 2) / (√5 + 2)'dir. Çarpımları:
[(√5 + 2) / (√5 - 2)] * [(√5 - 2) / (√5 + 2)] = 1
Eşlenik kavramı, köklü sayılarla işlem yaparken pratiklik sağlar ve karmaşık görünen ifadeleri basitleştirir. Bol pratik yaparak bu konudaki becerilerinizi geliştirebilirsiniz.