avatar
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

Merkezi eğilim ölçüleri nelerdir

Merkezi eğilim ölçülerini istatistik dersinde görüyoruz ama aklım karıştı. Ortalama, medyan ve modun ne olduğunu ve nerede kullanıldığını tam olarak ayırt edemiyorum. Özellikle veri kümesinde uç değerler olduğunda hangisini kullanmamız gerektiğini karıştırıyorum.
WhatsApp'ta Paylaş
1 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
hakanovasi
3370 puan • 171 soru • 351 cevap

📊 Merkezi Eğilim Ölçüleri

Merkezi eğilim ölçüleri, bir veri setindeki değerlerin ortalamaya yakın hangi noktada toplandığını gösteren istatistiksel değerlerdir. 🎯 Bu ölçüler, verilerin genel merkezini anlamamıza yardımcı olur.

📌 Ana Merkezi Eğilim Ölçüleri

  • 🏗️ Aritmetik Ortalama
  • 📈 Medyan (Ortanca)
  • 📊 Mod (Tepe Değer)

🧮 Aritmetik Ortalama

Aritmetik ortalama, veri setindeki tüm değerlerin toplamının, veri sayısına bölünmesiyle bulunur.

Formülü: \( \bar{x} = \frac{\sum_{i=1}^{n} x_i}{n} \)

Örnek: 5, 8, 12, 15, 20 sayılarının ortalaması:

\( \frac{5 + 8 + 12 + 15 + 20}{5} = \frac{60}{5} = 12 \)

📈 Medyan (Ortanca)

Medyan, veri seti küçükten büyüğe sıralandığında ortadaki değerdir. Aşırı uç değerlerden etkilenmez.

  • Tek sayıda veri: Tam ortadaki değer medyandır
  • Çift sayıda veri: Ortadaki iki değerin ortalaması alınır

Örnek 1 (tek sayıda): 3, 7, 2, 9, 5 → Sıralı: 2, 3, 5, 7, 9 → Medyan = 5

Örnek 2 (çift sayıda): 4, 1, 8, 6 → Sıralı: 1, 4, 6, 8 → Medyan = \( \frac{4 + 6}{2} = 5 \)

📊 Mod (Tepe Değer)

Mod, bir veri setinde en sık tekrar eden değerdir. Bir veri setinde birden fazla mod olabilir veya hiç mod olmayabilir.

  • 🎯 Tek modlu: Bir tane en sık değer
  • 🎯 Çift modlu: İki tane en sık değer
  • 🎯 Çok modlu: İkiden fazla en sık değer

Örnek 1: 2, 4, 4, 6, 7, 4, 3 → Mod = 4 (3 kez tekrar ediyor)

Örnek 2: 1, 2, 2, 3, 4, 4, 5 → Modlar = 2 ve 4 (çift modlu)

💡 Hangi Ölçü Ne Zaman Kullanılır?

  • 📏 Aritmetik Ortalama: Veriler normal dağılım gösteriyorsa
  • 🛡️ Medyan: Aşırı uç değerler (aykırı değerler) varsa
  • 🏷️ Mod: Kategorik verilerde veya en yaygın değeri bulmak istediğimizde

🔍 Önemli Notlar

  • ⭐ Aritmetik ortalama tüm verileri kullanır ama uç değerlerden etkilenir
  • ⭐ Medyan, verilerin sıralanmasıyla bulunur, uç değerlerden etkilenmez
  • ⭐ Mod, özellikle nitel verilerin analizinde kullanışlıdır
  • ⭐ Bu üç ölçü birbirine eşitse, veri seti simetrik dağılıma sahiptir

Yorumlar