Nesne (Belirtili/Belirtisiz) ve Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı) Nasıl Bulunur?

Question

Nesne ve tümleçleri bulmakta zorlanıyorum. Cümledeki öğeleri nasıl ayıracağımı ve hangisinin ne olduğunu nasıl anlayacağımı tam olarak bilmiyorum.

Answer 1

🎯 Nesne (Belirtili/Belirtisiz) Nasıl Bulunur?

Cümlenin temel öğelerinden biri olan nesne, yüklemde belirtilen işten etkilenen ögeyi ifade eder. Nesneyi bulmak için yükleme sorulan sorular ve dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

❓ Belirtili Nesne Nasıl Bulunur?

Belirtili nesne, cümlede belirtilen eylemden kesin olarak etkilenen, bilinen bir varlığı veya kavramı ifade eder. Belirtili nesneyi bulmak için yükleme şu soru sorulur:

• 🔎 Neyi?
• 🔎 Kimi?

Örnek:

Cümle: "Öğretmen, kitabı okudu."

Soru: "Öğretmen neyi okudu?"

Cevap: "Kitabı" (Belirtili Nesne)

Not: Belirtili nesneler "-i, -ı, -u, -ü" belirtme hal eklerini alırlar.

❓ Belirtisiz Nesne Nasıl Bulunur?

Belirtisiz nesne, cümlede belirtilen eylemden etkilenen ancak kesin olarak belirtilmeyen, genel bir varlığı veya kavramı ifade eder. Belirtisiz nesneyi bulmak için yükleme şu soru sorulur:

• 🔍 Ne? (Yükleme "Ne?" sorusu sorulduğunda, özne ile karışmaması için öncelikle özneyi bulmak gerekir.)

Örnek:

Cümle: "Adam, araba aldı."

Soru: "Adam ne aldı?"

Cevap: "Araba" (Belirtisiz Nesne)

Not: Belirtisiz nesneler hal eki almazlar.

📍 Dolaylı Tümleç (Yer Tamlayıcısı) Nasıl Bulunur?

Dolaylı tümleç (yer tamlayıcısı), cümlede eylemin yöneldiği, bulunduğu veya ayrıldığı yeri, nesneyi ya da kavramı belirtir. Dolaylı tümleci bulmak için yükleme sorulan sorular şunlardır:

• 🗺️ Neye?
• 🗺️ Nerede?
• 🗺️ Neyden?
• 🗺️ Kime?
• 🗺️ Kimde?
• 🗺️ Kimden?

Örnekler:

• 📍 "Markete gitti." (Nereye gitti? - Markete)
• 📍 "Evde oturuyor." (Nerede oturuyor? - Evde)
• 📍 "Arkadaşından ayrıldı." (Kimden ayrıldı? - Arkadaşından)
• 📍 "Kitabı masaya koydu." (Nereye koydu? - Masaya)

Not: Dolaylı tümleçler genellikle "-e, -de, -den" hal eklerini alırlar.