🌍 Paralel ve Meridyenlerin Özellikleri
Haritalarda ve küre üzerinde yer bulmak için kullandığımız hayali çizgilere paralel ve meridyen denir. Bu çizgiler sayesinde Dünya üzerindeki herhangi bir yerin tam konumunu belirleyebiliriz.
📏 Paraleller (Enlemler)
Paraleller, Ekvator'a paralel olarak doğu-batı yönünde uzanan hayali dairelerdir.
- 🌐 Ekvator, Dünya'yı Kuzey ve Güney Yarım Küre olarak ikiye ayıran en büyük paralel dairesidir ve başlangıç paralelidir. Enlemi 0°'dir.
- ⬆️ Ekvator'un kuzeyindeki paralellere Kuzey Paralelleri, güneyindekilere ise Güney Paralelleri denir.
- 🔢 Toplam 180 paralel vardır. (90'ı kuzeyde, 90'ı güneyde)
- 📐 İki paralel arası mesafe her yerde aynıdır ve yaklaşık 111 km'dir.
- 🎯 Paraleller birbirini kesmezler.
- 📏 Paralellerin derecesi Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe büyür. (0° → 90°)
🧭 Meridyenler (Boylamlar)
Meridyenler, bir kutuptan diğer kutba uzanan ve paralelleri dik kesen hayali yarım dairelerdir.
- 🚩 Başlangıç meridyeni (0°), İngiltere'nin Greenwich kasabasından geçer.
- ➡️ Greenwich'in doğusundaki meridyenlere Doğu Meridyenleri, batısındakilere ise Batı Meridyenleri denir.
- 🔢 Toplam 360 meridyen vardır. (180'i doğuda, 180'i batıda)
- ⏱️ İki meridyen arasında 4 dakikalık zaman farkı vardır.
- 📐 İki meridyen arası uzaklık sadece Ekvator üzerinde 111 km'dir. Kutuplara doğru gidildikçe bu mesafe azalır ve kutuplarda birleşirler.
- 🎯 Bütün meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir.
📊 Paralel ve Meridyenlerin Ortak Özellikleri
- ✅ İkisi de hayali çizgilerdir.
- ✅ Yer belirlemede ve koordinat sistemini oluşturmada kullanılırlar.
- ✅ Derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilirler.
💡 Önemli Hatırlatmalar
- 📍 Bir yerin enlemi, o yerin Ekvator'a olan uzaklığının açı cinsinden değeridir.
- 📍 Bir yerin boylamı, o yerin Greenwich (Başlangıç Meridyeni)'e olan uzaklığının açı cinsinden değeridir.
- 🌡️ Enlem, bir yerin iklimi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
- 🕒 Boylam ise bir yerin yerel saati üzerinde etkilidir.
