Parmenides, MÖ 5. yüzyılda yaşamış Antik Yunan filozofudur. Onun felsefesi, varlık, değişim ve gerçeklik üzerine radikal düşünceler içerir. Parmenides'e göre, Varlık birdir ve değişmez. Bu temel önerme, onun tüm felsefi sisteminin merkezinde yer alır.
Parmenides'in felsefesinin çıkış noktası budur. Ona göre düşünebileceğimiz ve konuşabileceğimiz tek şey var olan şeydir. "Yokluk" kavramını düşünmek bile imkansızdır, çünkü düşündüğümüz şey bir şekilde zihnimizde "var" demektir.
Çevremizde gördüğümüz doğum, büyüme, çürüme gibi tüm değişimler sadece bir görünüş, bir yanılsamadır. Gerçek olan, yani Varlık, hiçbir şekilde değişime uğramaz.
Parmenides, gerçeğe ulaşmanın yolunun sadece akıl (logos) olduğunu savunur. Duyularımız bize değişen, hareket eden bir dünya gösterir, ancak bu dünya aldatıcıdır. Gerçek Varlık, yalnızca saf akılla kavranabilir.
💡 "Düşünmek ve olmak aynı şeydir."
— Parmenides
Bu ünlü söz, var olan şeyin düşünebildiğimiz şey olduğunu, düşüncenin ve varlığın ayrılmaz bir bütün olduğunu ifade eder.
Özetle, Parmenides için gerçeklik; tek, bütün, ezeli-ebedi, değişmeyen ve hareketsiz olan Varlıktır. Duyular dünyası ise sadece bir görünüşler dünyasıdır.
