Sakarya Savaşı nın kazanılmasında Mustafa Kemal in rolü

Question

Sakarya Savaşı'nda Mustafa Kemal, ordunun başına geçerek "Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır" emrini verdi. Bu stratejiyle Türk ordusunu yeniden düzenleyip taarruzu etkisiz hale getirdi. Onun liderliği ve taktiği sayesinde savaşın kaderi değişti ve büyük bir zafer kazanıldı.

Answer 1

# 📜 Sakarya Savaşı'nın Kazanılmasında Mustafa Kemal'in Rolü: Bir Ders Notu

🎯 Giriş: Tarihin Dönüm Noktası

Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos – 13 Eylül 1921), Türk Kurtuluş Savaşı'nın ve hatta dünya tarihinin en kritik savunma savaşlarından biridir. Bu savaş, Mustafa Kemal Paşa'nın askeri dehası, liderliği ve inanılmaz iradesi sayesinde zaferle sonuçlanmış ve "Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır." stratejisiyle askeri tarihe geçmiştir. Bu not, Başkomutan Mustafa Kemal'in bu zafere olan belirleyici katkılarını analitik bir şekilde ele almaktadır.

⚔️ Savaş Öncesi Durum: Kritik Baskı

Yunan ordusu, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri sonrası Türk ordusunu geri çekilmeye zorlamış ve Ankara yolunu açmıştı. Meclis içinde bile başkentin taşınması tartışılıyordu. Ordu yorgun, personel ve teçhizat eksikti. İşte bu umutsuz ortamda, 5 Ağustos 1921'de TBMM, olağanüstü yetkilerle Mustafa Kemal'i Başkomutan ilan etti.

📌 Mustafa Kemal'in Başkomutan Olarak Aldığı İlk Tedbirler:

• 🔹 Tekalif-i Milliye Emirleri (Ulusal Vergi Emirleri): 7-8 Ağustos 1921'de yayınlanan bu 10 emirle, halktan ordunun ihtiyaçları için malzeme toplanması sağlandı. Bu, lojistik bir devrim yarattı.
• 🔹 Ordunun Sakarya'nın Doğusuna Çekilmesi: Daha elverişli bir savunma hattı oluşturarak zaman kazanıldı ve ordu yeniden tertiplendi.
• 🔹 Moralin Yükseltilmesi: Meclis'te ve orduda yayılan karamsarlığı, kendi kararlı duruşu ve hitabetiyle bertaraf etmeye çalıştı.

🧠 Mustafa Kemal'in Savaş Stratejisi ve Taktikleri

📌 Devrim Niteliğindeki Savunma Doktrini

Klasik "hat" savunması yerine, derinlikli ve esnek bir savunma anlayışı getirdi. Cephe hattı kırılsa bile, birlikler imha edilmeden geri çekilecek ve her tepe, her vadi yeniden savunulacaktı. Bu, düşmanı yıpratmak ve ilerleyişini durdurmak içindi. Ünlü emri şuydu:

"Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz."

📌 Cephedeki Fiili Liderliği

• 🎖️ Cepheyi Bizzat Yönetti: At üstünde, bazen bir sırt çantası üzerinde harita açarak, bizzat en ön hatlarda emir verdi. 22 gün 22 gece süren savaş boyunca cepheden ayrılmadı.
• 🎖️ İsabetli Yer Değiştirme (İstihkam) Emirleri: Topçu bataryalarının yerlerini bizzat belirledi. Özellikle Haymana bölgesindeki kritik muharebelerde, birliklerin nerede ve nasıl konuşlanacağına dair emirleri savaşın kaderini değiştirdi.
• 🎖️ Psikolojik Savaş ve Zamanlama: Türk ordusunun karşı taarruza geçeceği anı mükemmel seçti. Yunan ordusu en ileri noktaya ulaşıp yorulduğunda ve lojistik hatları gerildiğinde, "şiddetli ve kesin" karşı taarruz emrini verdi.

📌 Subay Kadrosuna Olan Güveni ve Yönetimi

Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü gibi komutanlarla uyum içinde çalıştı. Onların görüşlerine değer verdi, ancak nihai kararı her zaman stratejik vizyonu doğrultusunda kendisi aldı. Komuta kademesindeki birlik ve uyum, zaferin önemli bir unsuruydu.

📈 Savaşın Sonucu ve Mustafa Kemal'in Kazandırdıkları

• ✅ Yunan Taarruzunun Kırılması: Yunan ordusu, Ankara'ya 50 km kala durduruldu ve ağır kayıplarla geri çekilmek zorunda kaldı.
• ✅ Psikolojik Dönüm Noktası: "1699 Karlofça'dan beri süren geri çekilme" sona erdi. Türk milleti ve ordusu, yenilebileceğine dair mutlak inancı kazandı.
• ✅ Uluslararası Etki: Fransa, Ankara ile anlaşma yoluna gitti. Sovyet Rusya ile ilişkiler güçlendi.
• ✅ TBMM'nin Mustafa Kemal'e Olan Güveninin Taçlanması: 19 Eylül 1921'de TBMM, oy birliğiyle Mustafa Kemal'e Mareşal rütbesi ve Gazi unvanını verdi.

💎 Sonuç ve Değerlendirme

Sakarya Savaşı, sıradan bir meydan muharebesi değil, bir varoluş mücadelesiydi. Mustafa Kemal, bu savaşta sadece bir komutan değil; aynı zamanda bir strateji dehası, organizatör ve milli bir lider olarak öne çıktı. Onun liderliği olmasaydı, lojistik imkansızlıklar, moral çöküntü ve üstün düşman kuvvetleri karşısında zafer kazanmak mümkün olamazdı. Sakarya, onun deyimiyle "Melhame-i Kübra" (büyük kan deryası) idi ve bu deryadan Türk milleti, onun rehberliğinde zaferle çıkmayı başardı. Bu zafer, nihai zafere, yani Büyük Taarruz'a giden yolun temel taşı oldu.

📖 Özet Tablo: Mustafa Kemal'in Rolleri

Stratejist: Yeni savunma doktrini geliştirdi.
Lojistikçi: Tekalif-i Milliye Emirleri'ni çıkardı.
Saha Komutanı: Cephede bizzat emir verdi.
Psikolog: Ordu ve milletin moralini yükseltti.
Siyasi Lider: Meclis'i birleştirerek tüm yetkileri üstlendi.