🧠 Seçmeli Mantık 1. Dönem 2. Yazılı Hazırlık: Aklını Bileyle!
Mantık, düşüncenin doğru ve tutarlı bir şekilde ilerlemesini sağlayan bir araçtır. Bu yazılıya hazırlanırken, mantığın temel prensiplerini ve çeşitli akıl yürütme yöntemlerini anlamak başarının anahtarıdır. Unutmayın, mantık sadece bir ders değil, aynı zamanda hayatın her alanında kullanabileceğiniz değerli bir beceridir.
🤔 Temel Kavramlar
- 🍎 Önerme: Doğruluğu veya yanlışlığı kanıtlanabilen ifadelerdir. Örneğin, "Bugün hava güneşli." bir önermedir.
- 🍎 Argüman: Bir veya daha fazla önermenin (öncüller) bir sonucu desteklemek için bir araya getirilmesidir.
- 🍎 Geçerlilik: Bir argümanın, öncüller doğruysa sonucun da doğru olmasının zorunlu olduğu durumdur.
- 🍎 Tutarlılık: Bir önerme veya önerme kümesinin çelişki içermemesi durumudur.
🧮 Akıl Yürütme Yöntemleri
🎯 Tümdengelim (Dedüksiyon)
Genel bir kuraldan özel bir duruma doğru yapılan akıl yürütmedir. Eğer öncüller doğruysa, sonuç kesinlikle doğrudur.
Örnek:
Bütün insanlar ölümlüdür.
Sokrates bir insandır.
O halde Sokrates ölümlüdür.
🔭 Tümevarım (İndüksiyon)
Özel durumlardan genel bir kurala doğru yapılan akıl yürütmedir. Sonuç, öncüllerin doğruluğuna rağmen kesin olmayabilir, olasılıklıdır.
Örnek:
Gözlemlediğim bütün kuğular beyazdır.
O halde bütün kuğular beyazdır.
❓ Analoji (Benzeşim)
İki şey arasındaki benzerliklerden yola çıkarak, birisi hakkında bilinenlerin diğeri hakkında da geçerli olabileceği sonucuna varılmasıdır.
Örnek:
Dünya ve Mars benzer gezegenlerdir.
Dünya'da yaşam vardır.
O halde Mars'ta da yaşam olabilir.
❌ Hatalı Akıl Yürütmeler (Safsatalar)
Mantık hataları, argümanların zayıf veya geçersiz olmasına neden olur. Sınavda sıkça karşılaşılan bazı safsataları bilmek, doğru cevapları bulmanıza yardımcı olacaktır.
- 📢 Adam Karalama (Ad Hominem): Bir argümanın doğruluğunu, argümanı savunan kişinin karakterine saldırarak çürütmeye çalışmak.
- 🛤️ Yanlış İkilem (False Dilemma): Sadece iki seçenek varmış gibi sunmak, oysa başka seçenekler de mümkündür.
- 🐑 Baskıya Başvurma (Appeal to Force): Bir argümanı kabul ettirmek için güç veya tehdit kullanmak.
- 😥 Acındırma (Appeal to Pity): Bir argümanı kabul ettirmek için merhamet duygusunu kullanmak.
- 👨👩👧👦 Herkese Göre (Appeal to Popularity): Bir şeyin doğru olduğunu, çünkü birçok insanın ona inandığını iddia etmek.
✍️ Sınav Taktikleri
- 🧐 Soruları dikkatlice okuyun ve ne istendiğini tam olarak anlayın.
- 📝 Cevapları yazmadan önce taslak hazırlayın.
- ⏱️ Zamanı iyi kullanın ve her soruya yeterli zaman ayırın.
- 🤔 Mantık hatalarını tanımaya çalışın ve argümanları eleştirel bir şekilde değerlendirin.
- ✅ Cevaplarınızı kontrol edin ve hatalarınızı düzeltin.
Unutmayın, mantık sadece sınavda değil, hayatın her alanında size yardımcı olacak bir araçtır. Başarılar!
