Sokratik tartışma, antik Yunan filozofu Sokrates'in yöntemlerinden esinlenerek geliştirilmiş, katılımcıların bir konu hakkında derinlemesine düşünmelerini ve kendi anlayışlarını oluşturmalarını teşvik eden bir diyalog yöntemidir. Bu yöntem, bilgi aktarımından ziyade, sorular sorarak ve cevapları analiz ederek öğrenmeyi hedefler.
Sokratik yöntemin temel taşlarından biri ironidir. Sokrates, genellikle karşısındakinin bilgi sahibi olduğunu iddia ettiği konularda bilgisizmiş gibi davranır. Bu, karşısındakini kendi düşüncelerini sorgulamaya ve varsayımlarını ortaya çıkarmaya teşvik etmek için yapılan stratejik bir hamledir. Amaç, kişinin kendi bilgisizliğini fark etmesini sağlamak ve böylece daha derin bir arayışa yöneltmektir.
İroni, sadece bir alaycılık biçimi değildir. Aksine, Sokrates'in alçakgönüllülüğünü ve öğrenmeye olan açıklığını gösterir. "Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir" sözü, bu ironik yaklaşımın özünü yansıtır.
Doğurtmaca, Sokrates'in felsefi yönteminin bir diğer önemli unsurudur. Sokrates, annesinin ebe olmasından ilham alarak, kendisini de düşüncelerin ebesi olarak görür. Amacı, insanlara yeni bilgiler vermek değil, onların zaten içlerinde var olan bilgileri ortaya çıkarmalarına yardımcı olmaktır.
Bu yöntem, sorular sorarak ve cevapları dikkatle inceleyerek uygulanır. Sokrates, karşısındakini sürekli olarak sorgulayarak, çelişkileri ve tutarsızlıkları ortaya çıkarır. Bu süreçte, kişi kendi düşüncelerini daha net bir şekilde formüle etmeye ve daha derin bir anlayışa ulaşmaya başlar.
Sokratik tartışma, günümüzde eğitimden hukuka, işletmeden psikoterapiye kadar birçok alanda kullanılmaktadır. Özellikle öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek, problem çözme yeteneklerini artırmak ve konuları daha derinlemesine anlamalarını sağlamak için etkili bir yöntemdir.
Özetle, Sokratik tartışma, ironi ve doğurtmaca gibi kavramları içeren, katılımcıların aktif olarak düşündüğü, sorguladığı ve kendi anlayışlarını oluşturduğu dinamik bir öğrenme sürecidir.
