💡 Elektrik Yükü ve Elektriklenme
Elektrik yükü, atomların temel özelliklerinden biridir. Maddeler, atomlardan oluşur ve atomlar da proton, nötron ve elektronlardan meydana gelir.
- ➕ Protonlar: Pozitif (+) yüklüdür.
- ➖ Elektronlar: Negatif (-) yüklüdür.
- neutr Nötronlar: Yüksüzdür.
Bir cismin elektrikle yüklenmesi, elektron alışverişi ile gerçekleşir.
- ✨ Elektriklenme Çeşitleri: Sürtünme, dokunma ve etki ile elektriklenme.
- ⚡ Sürtünme ile Elektriklenme: İki cisim birbirine sürtüldüğünde elektron alışverişi olur. Örneğin, yünlü kumaşa sürtülen ebonit çubuk negatif yüklenir.
- 🤝 Dokunma ile Elektriklenme: Yüklü bir cisim, nötr bir cisme dokundurulduğunda yük paylaşımı olur.
- 🔍 Etki ile Elektriklenme: Yüklü bir cisim, nötr bir cisme yaklaştırıldığında cismin içinde yük dağılımı değişir.
🧲 Elektrik Alan
Elektrik alan, bir elektrik yükünün etrafında oluşturduğu ve başka bir yüke kuvvet uygulayabildiği bölgedir. Elektrik alan çizgileri, pozitif yükten çıkar ve negatif yükte sonlanır.
- ➡️ Elektrik Alan Yönü: Pozitif yükten dışarı, negatif yüke doğrudur.
- 🧮 Elektrik Alan Formülü: $E = \frac{F}{q}$ (E: Elektrik alan, F: Kuvvet, q: Yük miktarı)
🔋 Potansiyel Fark ve İş
Potansiyel fark, iki nokta arasındaki elektrik potansiyel enerjisi farkıdır. Bir yükü bir noktadan diğerine taşımak için yapılan iş, potansiyel fark ile yükün çarpımına eşittir.
- ⚡ Potansiyel Fark Formülü: $V = \frac{W}{q}$ (V: Potansiyel fark, W: İş, q: Yük miktarı)
- 💡 İş Formülü: $W = q \cdot V$
⚡ Sığa ve Kondansatörler
Sığa, bir kondansatörün elektrik yükü depolama yeteneğidir. Kondansatörler, elektrik enerjisini depolayan devre elemanlarıdır.
- 📊 Sığa Formülü: $C = \frac{Q}{V}$ (C: Sığa, Q: Yük miktarı, V: Potansiyel fark)
- 🔋 Kondansatörde Depolanan Enerji: $E = \frac{1}{2}CV^2$
🔌 Elektrik Akımı ve Devreler
Elektrik akımı, bir iletken üzerindeki yüklerin hareketidir. Devreler, elektrik akımının izlediği yollardır.
- 🌊 Akım Şiddeti Formülü: $I = \frac{Q}{t}$ (I: Akım şiddeti, Q: Yük miktarı, t: Zaman)
- 🚧 Ohm Kanunu: $V = IR$ (V: Potansiyel fark, I: Akım şiddeti, R: Direnç)
💡 Seri Bağlı Dirençler
Seri bağlı dirençlerde akım aynıdır, potansiyel farkı dirençlerle orantılı olarak paylaşılır. Eşdeğer direnç, dirençlerin toplamına eşittir.
- ➕ Eşdeğer Direnç: $R_{eş} = R_1 + R_2 + R_3 + ...$
💡 Paralel Bağlı Dirençler
Paralel bağlı dirençlerde potansiyel farkı aynıdır, akım dirençlerle ters orantılı olarak paylaşılır. Eşdeğer direnç, aşağıdaki formülle bulunur:
- ➗ Eşdeğer Direnç: $\frac{1}{R_{eş}} = \frac{1}{R_1} + \frac{1}{R_2} + \frac{1}{R_3} + ...$
🧲 Manyetizma
Mıknatıslar, demir, nikel, kobalt gibi metalleri çeken cisimlerdir. Mıknatısların iki kutbu vardır: Kuzey (N) ve Güney (S).
- 🧭 Aynı Kutuplar: Birbirini iter.
- 🧭 Zıt Kutuplar: Birbirini çeker.
🧭 Manyetik Alan
Manyetik alan, bir mıknatısın etrafında oluşturduğu ve başka bir mıknatısa veya hareketli yüke kuvvet uygulayabildiği bölgedir.
- ➡️ Manyetik Alan Yönü: N kutbundan çıkar, S kutbuna girer.
🔄 Elektromanyetik İndüksiyon
Elektromanyetik indüksiyon, bir iletken telin manyetik alan içindeki hareketinden dolayı üzerinde akım oluşmasıdır.
- ⚡ İndüksiyon EMK'sı: $\varepsilon = -N \frac{\Delta \Phi}{\Delta t}$ (N: Sarım sayısı, $\Delta \Phi$: Manyetik akı değişimi, $\Delta t$: Zaman değişimi)
