🧪 Çözeltiler Dünyasına Giriş
Çözeltiler, kimyanın heyecan verici konularından biri! Etrafımızdaki birçok şey aslında bir çözelti: Deniz suyu, hava, hatta içtiğimiz çay bile. TYT'de bu konudan soru kaçırmak istemiyorsan, doğru yerdesin. Gel, çözeltileri yakından tanıyalım ve zor soruları nasıl kolayca çözeceğimizi öğrenelim.
💧 Çözelti Nedir?
Çözelti, en basit tanımıyla, iki veya daha fazla maddenin birbiri içinde homojen olarak dağılmasıyla oluşan karışımdır. Bu karışımda, dağılan maddeye
çözünen, dağıtan maddeye ise
çözücü denir.
- 🧂 Tuzlu Su: Tuz (çözünen) suyun (çözücü) içinde çözünür.
- ☕ Şekerli Çay: Şeker (çözünen) çayın (çözücü) içinde çözünür.
🧮 Derişim Birimleri: Formüller ve Pratik İpuçları
Çözeltilerin ne kadar "yoğun" olduğunu ifade etmek için derişim birimlerini kullanırız. En sık karşılaşılanlar:
- ⚖️ Kütlece Yüzde Derişim (%): 100 gram çözeltide çözünen maddenin gram cinsinden miktarıdır.
Formülü: $\frac{Çözünen \ kütlesi}{Çözelti \ kütlesi} \times 100$
- hacimce Yüzde Derişim (%): 100 mL çözeltide çözünen maddenin mL cinsinden miktarıdır.
Formülü: $\frac{Çözünen \ hacmi}{Çözelti \ hacmi} \times 100$
- 🧪 Molarite (M): 1 litre çözeltide çözünen maddenin mol sayısıdır.
Formülü: $M = \frac{n}{V}$ (n: mol sayısı, V: litre cinsinden hacim)
- 🧪 Molalite (m): 1 kg çözücüde çözünen maddenin mol sayısıdır.
Formülü: $m = \frac{n}{m_{çözücü}}$ (n: mol sayısı, $m_{çözücü}$: kg cinsinden çözücü kütlesi)
🤔 Zor Soruları Kolaylaştıran Taktikler
*
Formülleri Anlamak: Formülleri ezberlemek yerine ne anlama geldiklerini anlamak, soruları çözerken işini kolaylaştırır.
*
Birimlere Dikkat: Soruda verilen birimlere dikkat et. Gerekirse çevrimleri yapmayı unutma. Örneğin, mL cinsinden verilen hacmi litreye çevirmen gerekebilir.
*
Oran Orantı Kurmak: Birçok çözelti sorusu, oran orantı kurularak kolayca çözülebilir.
*
Çözeltileri Seyreltme ve Karıştırma:
*
Seyreltme: Çözeltiye çözücü ekleyerek derişimini azaltma işlemidir. Seyreltme işleminde çözünen madde miktarı değişmez.
Formülü: $M_1V_1 = M_2V_2$
*
Karıştırma: Aynı türden iki veya daha fazla çözeltiyi karıştırarak yeni bir çözelti elde etme işlemidir.
Formülü: $M_{son}V_{son} = M_1V_1 + M_2V_2 + ...$
*
Pratik Yapmak: Bol bol soru çözerek farklı soru tiplerini görmek, sınavda karşına çıkabilecek zor sorulara hazırlıklı olmanı sağlar.
❓ Örnek Soru ve Çözümü
25°C'de 200 mL hacmindeki $0.2 \ M \ NaCl$ çözeltisi ile 300 mL hacmindeki $0.4 \ M \ NaCl$ çözeltisi karıştırılıyor. Elde edilen son çözeltinin molar derişimi kaç M'dir?
Çözüm:
$M_{son}V_{son} = M_1V_1 + M_2V_2$ formülünü kullanacağız.
$V_{son} = 200 \ mL + 300 \ mL = 500 \ mL$
$M_{son} \times 500 \ mL = (0.2 \ M \times 200 \ mL) + (0.4 \ M \times 300 \ mL)$
$M_{son} \times 500 \ mL = 40 \ M \cdot mL + 120 \ M \cdot mL$
$M_{son} \times 500 \ mL = 160 \ M \cdot mL$
$M_{son} = \frac{160 \ M \cdot mL}{500 \ mL} = 0.32 \ M$
Cevap: 0.32 M
🚀 Sonuç
Çözeltiler konusu, düzenli çalışma ve pratikle üstesinden gelinebilecek bir konu. Formülleri anlamak, birimlere dikkat etmek ve bol bol soru çözmek, TYT'de bu konudan soru kaçırmamanı sağlayacaktır. Unutma, her zor sorunun bir çözümü vardır! Başarılar!
