🚀 Yol Problemleri: Kısıtlı Yolların Grafik Yorumlaması (TYT)
Yol problemleri, TYT sınavında sıkça karşılaşılan ve öğrencilerin zorlandığı konulardan biridir. Özellikle kısıtlı yolların olduğu durumlarda, problemi grafik üzerinde görselleştirmek çözüm sürecini oldukça kolaylaştırır. İşte bu konuda dikkat etmeniz gerekenler:
🗺️ Kısıtlı Yol Ne Demektir?
Kısıtlı yol, iki nokta arasındaki ulaşımın her zaman mümkün olmadığı, belirli şartlara bağlı olduğu yollardır. Örneğin:
- 🚧 Bir yolun belirli saatlerde kapalı olması.
- 🚦 Bir yolun sadece tek yönlü trafiğe açık olması.
- 🌉 Bir yolun sadece belirli araçlar tarafından kullanılabilmesi.
📈 Grafik Yorumlaması Neden Önemli?
Grafik yorumlaması, karmaşık yol problemlerini görselleştirerek anlamayı kolaylaştırır. Özellikle aşağıdaki durumlarda çok işe yarar:
- 🧭 Farklı rotaları karşılaştırmak.
- ⏱️ En kısa süreyi veya en uygun yolu bulmak.
- 📍 Kısıtlamaların problem üzerindeki etkisini görmek.
✍️ Grafik Nasıl Çizilir?
1.
Eksenleri Belirle: Genellikle yatay eksen zamanı, dikey eksen ise mesafeyi gösterir.
2.
Noktaları İşaretle: Başlangıç ve bitiş noktalarını, önemli kavşakları ve kısıtlamaların olduğu yerleri işaretleyin.
3.
Yolları Çiz: Mümkün olan yolları doğru eğimlerle (hız) çizin. Kısıtlı yolları farklı renk veya sembollerle belirtin.
4.
Kısıtlamaları Göster: Yolun kapalı olduğu zaman aralıklarını veya tek yönlü olduğu kısımları grafikte işaretleyin.
💡 Örnek Problem ve Çözümü
Problem:
Ayşe, A şehrinden B şehrine gitmek istiyor. İki şehir arası 200 km'dir. İlk 100 km'lik yolu saatte 50 km hızla, sonraki 100 km'lik yolu ise saatte 100 km hızla gidebiliyor. Ancak, ilk 50 km'lik yol saat 10:00 ile 11:00 arasında kapalıdır. Ayşe saat 09:00'da yola çıkarsa B şehrine en erken saat kaçta ulaşır?
Çözüm:
*
Grafiği Çiz: Yatay eksen zamanı (saat), dikey eksen mesafeyi (km) göstersin.
*
Noktaları İşaretle: A (0 km, 09:00), B (200 km, ?).
*
Yolları Çiz:
* İlk 50 km için eğim = 50 km/saat.
* 50-100 km arası (10:00-11:00 arası kapalı)
* 100-200 km arası eğim = 100 km/saat.
*
Kısıtlamayı Göster: İlk 50 km'lik yolun 10:00-11:00 arası kapalı olduğunu belirt.
Ayşe saat 09:00'da yola çıkarsa, ilk 50 km'yi 1 saatte (10:00'da) gider. Ancak yol kapalı olduğu için 1 saat beklemek zorundadır. Saat 11:00'da tekrar yola çıkar ve sonraki 50 km'yi 1 saatte (12:00'da) tamamlar. Son 100 km'yi ise 1 saatte (13:00'da) tamamlar.
Yani Ayşe, B şehrine en erken saat 13:00'da ulaşır.
📝 Unutmayın!
- 📐 Grafikler, problemleri görselleştirmek ve anlamak için güçlü bir araçtır.
- ✏️ Kısıtlamaları doğru bir şekilde grafiğe yansıtmak önemlidir.
- ⏱️ Farklı senaryoları grafikte deneyerek en uygun çözümü bulabilirsiniz.
Umarım bu bilgiler, yol problemlerini grafik yorumlama konusunda size yardımcı olur. Başarılar!
