🧬 10. Sınıf Biyoloji 1. Dönem 2. Yazılı 2. Senaryo MEB Soruları: Sınava Hazırlık Rehberi
Merhaba gençler! Biyoloji sınavı yaklaşıyor ve MEB'in hazırladığı senaryolarla sınava hazırlanmak çok önemli. Bu yazıda, 10. sınıf biyoloji 1. dönem 2. yazılı 2. senaryosuna uygun soruları ve konuları ele alacağız. Hazırsanız, başlayalım!
🧪 Hücre Bölünmesi
Hücre bölünmesi, canlıların büyümesi, gelişmesi ve üremesi için hayati bir olaydır. Temel olarak iki ana türü vardır: Mitoz ve Mayoz.
- 🌱 Mitoz: Vücut hücrelerinde (somatik hücreler) görülen bölünme şeklidir. Amacı, hücre sayısını arttırarak büyüme ve onarımı sağlamaktır.
- 🍎 Profaz: Kromozomlar belirginleşir.
- 🍎 Metafaz: Kromozomlar hücrenin ortasında sıralanır.
- 🍎 Anafaz: Kardeş kromatitler ayrılır.
- 🍎 Telofaz: Yeni çekirdekler oluşur.
- 🌸 Mayoz: Üreme hücrelerinde (gametler) görülen bölünme şeklidir. Amacı, kromozom sayısını yarıya indirerek döllenme sırasında türün kromozom sayısının sabit kalmasını sağlamaktır.
- 🍎 Mayoz I: Homolog kromozomlar ayrılır. Krossing over bu evrede gerçekleşir.
- 🍎 Mayoz II: Mitoza benzer şekilde kardeş kromatitler ayrılır.
🦠 Kalıtım
Kalıtım, genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır. Bu süreçte genler ve kromozomlar önemli rol oynar.
- 🧬 Gen: DNA üzerinde belirli bir özelliği kodlayan bölümdür.
- 🧬 Kromozom: DNA'nın proteinlerle sarılıp yoğunlaşmış halidir.
- 🧬 Alel: Bir genin farklı varyasyonlarıdır. Örneğin, göz rengi geni için mavi veya kahverengi alelleri olabilir.
- 🧬 Genotip: Bir bireyin genetik yapısıdır.
- 🧬 Fenotip: Bir bireyin gözlemlenebilir özellikleridir. Genotip ve çevresel faktörlerin etkisiyle oluşur.
🌿 Mendel Genetiği
Gregor Mendel, kalıtım prensiplerini ortaya koyan bilim insanıdır. Bezelye bitkileriyle yaptığı deneylerle genetik bilimine önemli katkılar sağlamıştır.
- 🍎 Baskın (Dominant) Gen: Etkisini her durumda gösteren gendir.
- 🍎 Çekinik (Resesif) Gen: Etkisini sadece homozigot durumda gösteren gendir.
- 🍎 Homozigot: Bir özellik için aynı alellere sahip olma durumudur (Örn: AA veya aa).
- 🍎 Heterozigot: Bir özellik için farklı alellere sahip olma durumudur (Örn: Aa).
🌱 Eşeyli Üreme
Eşeyli üreme, iki farklı bireyin genetik materyalinin birleşmesiyle yeni bir bireyin oluşmasıdır. Bu süreçte mayoz bölünme ve döllenme önemli rol oynar.
- 🍎 Döllenme: Dişi ve erkek gametlerin birleşerek zigotu oluşturmasıdır.
- 🍎 Genetik Çeşitlilik: Eşeyli üreme, genetik çeşitliliği arttırır. Bu, türlerin çevreye uyum sağlama yeteneğini geliştirir.
Umarım bu özet, sınavınıza hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar!
