Bir sayının, başka bir sayıya kalansız olarak bölünüp bölünemeyeceğini anlamak için kullandığımız pratik yollara bölünebilme kuralları denir. Bu kurallar, işlem yapmadan sayıların bölünüp bölünemeyeceğini anlamamıza yardımcı olur.
Bir sayının 2 ile kalansız bölünebilmesi için son rakamının çift sayı (0, 2, 4, 6, 8) olması gerekir.
Bir sayının 3 ile kalansız bölünebilmesi için rakamlarının toplamı 3'ün katı olmalıdır.
Bir sayının 4 ile kalansız bölünebilmesi için son iki basamağının oluşturduğu sayı 4'ün katı olmalıdır. Son iki basamak "00" ise sayı 4'e tam bölünür.
Bir sayının 5 ile kalansız bölünebilmesi için son rakamının 0 veya 5 olması gerekir.
Bir sayının 6 ile kalansız bölünebilmesi için aynı anda hem 2'ye hem de 3'e tam bölünmesi gerekir.
Soru 1: Bir marketteki 237 yumurta, her birinde eşit sayıda yumurta olacak şekilde 6'lı paketlere konulmak isteniyor. Paketleme işlemi sonunda kaç yumurta artar?
a) 0 b) 1 c) 2 d) 3
Cevap: d) 3
Çözüm: 6'ya bölünebilme kuralı, sayının hem 2'ye hem de 3'e tam bölünmesini gerektirir. 237 tek sayı olduğu için 2'ye bölünmez. Bu nedenle 6'ya da tam bölünemez. Artanı bulmak için 237'yi 6'ya böleriz. 237 ÷ 6 = 39 ve kalan 3'tür.
Soru 2: Dört basamaklı 45a2 sayısı 3 ile tam bölünebilmektedir. "a" rakamı aşağıdakilerden hangisi olamaz?
a) 1 b) 4 c) 7 d) 8
Cevap: d) 8
Çözüm: Bir sayının 3'e tam bölünebilmesi için rakamları toplamı 3'ün katı olmalıdır. Mevcut rakamların toplamı: 4 + 5 + 2 = 11'dir. 11 + a işleminin sonucu 3'ün katı olmalıdır. Seçenekleri deneyelim: 11+1=12 (3'ün katı), 11+4=15 (3'ün katı), 11+7=18 (3'ün katı), 11+8=19 (3'ün katı değil).
Soru 3: 9'a tam bölünebilen dört basamaklı 7b3c sayısı için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?
a) "c" rakamı 0'dır. b) Sayı 5'e de tam bölünür. c) Sayı 2'ye de tam bölünür. d) "b+c" toplamı 8, 17 veya 26 olabilir.
Cevap: d) "b+c" toplamı 8, 17 veya 26 olabilir.
Çözüm: 9'a bölünebilme kuralı, rakamlar toplamının 9'un katı olmasıdır. Mevcut rakamların toplamı: 7 + 3 = 10'dur. 10 + b + c toplamı 9'un katı olmalıdır. Bu toplam 18 olabilir (b+c=8), 27 olabilir (b+c=17) veya 36 olabilir (b+c=26). Diğer seçenekler her zaman doğru değildir; 'c' herhangi bir rakam, sayı tek veya çift olabilir.