# 📚 KPSS Öğrenme Psikolojisi Konu Anlatımı (Ders Notu)
🎯 Öğrenme Psikolojisi: Temel Kavramlar ve Önemi
Öğrenme Psikolojisi, KPSS Eğitim Bilimleri sınavının en önemli ve kapsamlı konularından biridir. Bu alan, bireylerin nasıl öğrendiğini, öğrenme süreçlerini, öğrenmeyi etkileyen faktörleri ve öğrenme kuramlarını bilimsel yöntemlerle inceler. Öğretmen adayları için pedagojik formasyonun temel taşı niteliğindedir.
📖 Bölüm 1: Öğrenmenin Doğası ve Temel Kavramlar
Öğrenme, yaşantı ve tekrar sonucu davranışta meydana gelen nispeten kalıcı izli davranış değişikliği olarak tanımlanır. Bu tanımın üç kritik ögesi vardır:
- 🎭 Davranış Değişikliği: Gözlenebilir veya ölçülebilir bir farklılık.
- ⏳ Kalıcılık: Geçici (yorgunluk, hastalık) veya içgüdüsel değişimler öğrenme değildir.
- 🔄 Yaşantı/Tekrar: Olgunlaşma veya büyüme sonucu değil, deneyim kazanma ile oluşur.
🔍 Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler
- Bireysel Faktörler: Türe özgü hazır oluş, genel uyarılmışlık hali, güdülenme, dikkat, transfer, ket vurma, olgunlaşma, yaş, zeka, önceki öğrenmeler.
- Çevresel/Grupsal Faktörler: Öğretim yöntemleri, materyaller, ödül-ceza, pekiştirme tarifeleri, öğrenilen malzemenin yapısı.
🧠 Bölüm 2: Öğrenme Kuramları
1. 🏗️ Davranışçı Kuramlar (Behaviorist)
Temel İlke: Gözlenebilir ve ölçülebilir davranışlar üzerine odaklanır. Öğrenme, uyaran-tepki (U-T) ilişkisi ile açıklanır.
- Klasik Koşullanma (Pavlov): Nötr bir uyaranın, doğal bir uyaranla eşleştirilerek koşullu tepki oluşturması.
- 📌 Temel Kavramlar: Koşulsuz uyaran (et), koşulsuz tepki (salya), koşullu uyaran (zil), koşullu tepki.
- ⚠️ Önemli Süreçler: Bitişiklik, pekiştirme, sönme, kendiliğinden geri gelme, genelleme, ayırt etme.
- Edimsel Koşullanma (Skinner): Organizmanın davranışının sonuçları tarafından şekillendirilmesi.
- ➕ Pekiştirme: Davranışın tekrarlanma olasılığını artıran uyaranlar (Olumlu: ekleme, Olumsuz: çıkarma).
- ➖ Ceza: Davranışın tekrarlanma olasılığını azaltan uyaranlar (Tip I: ekleme, Tip II: çıkarma).
- 📊 Pekiştirme Tarifeleri: Sabit/Oranlı, Değişken/Aralıklı pekiştirmelerin özellikleri ve etkileri.
- Bağlaşımcılık (Thorndike): Deneme-yanılma yoluyla öğrenme. Etki Yasası (haz veren tepki bağ kurar, elem veren söner).
2. 💡 Bilişsel Kuramlar (Cognitive)
Temel İlke: Öğrenme, zihinsel süreçlerle (algı, bellek, düşünme) bilginin işlenmesi ve anlamlandırılmasıdır.
- Gestalt Kuramı (Wertheimer, Köhler): Öğrenme, parçaların bir bütün olarak algılanmasıdır.
- 🧩 İlkeler: Şekil-zemin, yakınlık, benzerlik, tamamlama, süreklilik, basitlik.
- 💡 İçgörüsel (Kavrama Yoluyla) Öğrenme: Probleme ani çözüm bulma ("Aha!" anı).
- Bilgiyi İşleme Kuramı (Atkinson-Shiffrin): Zihnin bilgiyi işleyiş süreci.
- 📥 Duyusal Kayıt → 📝 Kısa Süreli Bellek (İşleyen Bellek) → 💾 Uzun Süreli Bellek
- 🔧 Bilişsel Stratejiler: Tekrar, kodlama, geri getirme, unutma nedenleri (ket vurma, iz kaybı).
- Yapılandırmacılık (Bruner, Piaget): Öğrenen, bilgiyi aktif olarak kendi zihninde inşa eder.
3. 👥 Sosyal Öğrenme Kuramı (Bandura)
Temel İlke: Öğrenme, başkalarını gözlemleyerek (model alarak) ve taklit ederek gerçekleşir.
- 👀 Dolaylı Pekiştirme/Ceza: Modelin davranışının sonuçlarını gözlemlemek.
- 🎯 Dikkat → Hatırda Tutma → Davranışa Dönüştürme → Güdülenme süreci.
- 🔄 Öz Düzenleme ve Öz Yeterlilik: Bireyin kendi davranışlarını kontrol etme inancı.
🎓 Bölüm 3: KPSS'de Çıkan Önemli Kavramlar
- Transfer (Öğrenmenin Aktarılması): Olumlu, olumsuz, sıfır transfer.
- Ket Vurma: İleriye ket vurma (ön öğrenmenin yeni öğrenmeyi zorlaştırması), geriye ket vurma (yeni öğrenmenin eskiyi unutturması).
- Bellek Türleri: Duyusal, kısa süreli, uzun süreli (anlamsal, işlemsel, epizodik).
- Güdülenme: İçsel/Dışsal güdülenme, Öz-Determinasyon Kuramı.
💎 Özet ve Sınav Stratejisi
Öğrenme Psikolojisi konusunu çalışırken:
- ✅ Her kuramın temel savunusu, öncü ismi, temel kavramları ve eğitim ortamına yansımalarını karşılaştırmalı olarak öğrenin.
- ✅ Kavramları günlük hayattan örneklerle ilişkilendirin. Bu, soruları yorumlamanızı kolaylaştıracaktır.
- ✅ Davranışçı-Bilişsel-Sosyal ayrımını net yapın. Bir soruda önce "Bu hangi kuramın bakış açısı?" sorusunu kendinize sorun.
- ✅ Geçmiş yılların KPSS sorularını mutlaka çözün ve hatalarınız üzerinden konu tekrarı yapın.
Unutmayın: Bu konu salt ezber değil, anlama ve yorumlama gerektirir. Kuramların insan doğasına dair farklı pencereler açtığını görmeye çalışın. Başarılar dileriz! 🍀
