# 📚 OBEB-OKEK Problemleri ve Pratik Çözüm Yolları
🔍 OBEB ve OKEK Nedir? Temel Tanımlar
Matematikte, özellikle sayılar teorisi ve problem çözme alanlarında sıkça karşılaştığımız OBEB (Ortak Bölenlerin En Büyüğü) ve OKEK (Ortak Katların En Küçüğü) kavramlarını önce hatırlayalım:
- 🎯 OBEB (EBOB): İki veya daha fazla sayının ortak bölenlerinin en büyüğüdür.
- 🎯 OKEK (EKOK): İki veya daha fazla sayının ortak katlarının en küçüğüdür.
⚡ Pratik Hesaplama Yöntemleri
🔢 1. Asal Çarpanlara Ayırma Yöntemi (Klasik Yol)
Sayıları asal çarpanlarına ayırıp:
- ✅ OBEB için: Tüm sayılarda ortak olan asal çarpanların en küçük üslüleri çarpılır.
- ✅ OKEK için: Tüm asal çarpanların en büyük üslüleri çarpılır.
Örnek: 36 ve 60 sayıları için:
36 = \(2^2 × 3^2\)
60 = \(2^2 × 3^1 × 5^1\)
OBEB = \(2^2 × 3^1 = 12\)
OKEK = \(2^2 × 3^2 × 5^1 = 180\)
🚀 2. Pratik Kısayol: Bölme Algoritması (OBEB için)
İki sayı için OBEB'i hızlıca bulmanın en etkili yolu Öklid Algoritması'dır:
- 📐 Büyük sayıyı küçük sayıya böl
- 📐 Kalanı, küçük sayıya böl
- 📐 Kalan 0 olana kadar bu işlemi tekrarla
- 📐 Son sıfır olmayan kalan OBEB'tir
Örnek: 48 ve 18 için:
48 ÷ 18 = 2, kalan 12
18 ÷ 12 = 1, kalan 6
12 ÷ 6 = 2, kalan 0
OBEB = 6
🎯 Problem Tipleri ve Çözüm Stratejileri
🧩 Tip 1: "En az", "En fazla" Problemleri
Kural: "Eşit büyüklükte", "hiç artmayacak şekilde" gibi ifadeler OBEB'i işaret eder.
Örnek Soru: "30 cm ve 45 cm'lik tahtalar hiç artmayacak şekilde eşit uzunlukta parçalara ayrılacak. Bir parçanın en uzun olması için kaç cm olmalı?"
Çözüm: OBEB(30, 45) = 15 cm
🧩 Tip 2: "Aynı anda", "Birlikte" Problemleri
Kural: "Aynı anda", "tekrar birlikte" gibi ifadeler OKEK'i işaret eder.
Örnek Soru: "A otobüsü 15 dakikada, B otobüsü 20 dakikada bir hareket ediyor. Saat 08:00'de birlikte hareket eden otobüsler tekrar kaç dakika sonra birlikte hareket eder?"
Çözüm: OKEK(15, 20) = 60 dakika
🧩 Tip 3: OBEB × OKEK = Sayıların Çarpımı
Önemli Kural: İki sayı için: \(OBEB(a, b) × OKEK(a, b) = a × b\)
Pratik Kullanım: OBEB veya OKEK'ten biri biliniyorsa, diğeri bu formülle hızlıca bulunabilir.
💡 Altın Kurallar ve İpuçları
- 📌 Ardışık sayıların OBEB'i her zaman 1'dir. (Örnek: OBEB(12, 13) = 1)
- 📌 Ardışık sayıların OKEK'i çarpımlarına eşittir. (Örnek: OKEK(12, 13) = 156)
- 📌 Biri diğerinin katı olan sayılarda: OBEB küçük sayıya, OKEK büyük sayıya eşittir.
- 📌 Asal sayıların OBEB'i her zaman 1, OKEK'i çarpımlarıdır.
- 📌 Üç veya daha fazla sayının OBEB/OKEK'ini bulurken, önce iki sayıyı al, sonra sonucu diğer sayılarla işleme devam et.
✅ Kontrol Listesi: Hangi Durumda Hangi Yöntem?
- 🔍 İki sayı ve hızlı OBEB → Öklid Algoritması
- 🔍 İkiden fazla sayı → Asal çarpanlara ayırma
- 🔍 OBEB biliniyor, OKEK bulunacak → Çarpım formülü
- 🔍 Problemde "en az", "en fazla" → OBEB
- 🔍 Problemde "aynı anda", "birlikte" → OKEK
Bu kısayollar ve stratejiler, OBEB-OKEK problemlerini çözerken zaman kazanmanızı sağlayacak ve konuyu daha iyi kavramanıza yardımcı olacaktır. Pratik yaparak bu yöntemleri içselleştirebilirsiniz! 🎓