🧪 10. Sınıf Fizik 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 5. Senaryo
Merhaba gençler! Fizik yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo, sınavda karşınıza çıkabilecek konuları tekrar etmenize yardımcı olacak. Sakin olun, konuları dikkatlice inceleyin ve bol bol soru çözün. Başarılar!
💡 1. Bölüm: Elektrik Akımı, Potansiyel Farkı ve Direnç
Elektrik devrelerinin temelini anlamak için bu kavramları iyice öğrenmeliyiz:
- ⚡ Elektrik Akımı: Bir iletken üzerindeki yüklerin hareketidir. Birimi Amper (A) ile ölçülür. Unutmayın, akım her zaman potansiyelin yüksek olduğu yerden düşük olduğu yere doğru akar.
- 🔋 Potansiyel Farkı (Gerilim): İki nokta arasındaki enerji farkıdır. Birimi Volt (V) ile ölçülür. Bir devredeki akımın oluşması için potansiyel farkının olması gerekir.
- 🚧 Direnç: Bir iletkenin akıma karşı gösterdiği zorluktur. Birimi Ohm (Ω) ile ölçülür. Direnç, akımı sınırlar ve devrenin güvenliğini sağlar.
Ohm Yasası: Bu üç kavram arasındaki ilişkiyi açıklar: V = I x R (Gerilim = Akım x Direnç)
🧲 2. Bölüm: Seri ve Paralel Bağlı Dirençler
Dirençleri bağlama şeklimiz, devrenin toplam direncini ve akımını etkiler:
- 🔗 Seri Bağlama: Dirençler uç uca eklenir. Toplam direnç, dirençlerin toplamına eşittir (Rtoplam = R1 + R2 + ...). Seri bağlı devrelerde akım sabittir, gerilim ise dirençler arasında bölünür.
- 🪜 Paralel Bağlama: Dirençlerin her iki ucu da aynı noktalara bağlanır. Toplam direnç, (1/Rtoplam = 1/R1 + 1/R2 + ...) formülü ile bulunur. Paralel bağlı devrelerde gerilim sabittir, akım ise dirençler arasında bölünür.
💡 3. Bölüm: Elektriksel Güç ve Enerji
Elektrik devrelerinde güç ve enerji kavramları önemlidir:
- 💪 Elektriksel Güç: Bir devrede birim zamanda harcanan enerjidir. Birimi Watt (W) ile ölçülür. Güç, P = V x I (Güç = Gerilim x Akım) formülü ile hesaplanır.
- ⚡ Elektriksel Enerji: Bir devrede belirli bir sürede harcanan toplam enerjidir. Birimi Joule (J) veya Kilowatt-saat (kWh) ile ölçülür. Enerji, E = P x t (Enerji = Güç x Zaman) formülü ile hesaplanır.
📝 Örnek Soru Çözümü
Soru: 10Ω ve 20Ω'luk iki direnç seri olarak 12V'luk bir pile bağlanmıştır. Devreden geçen akımı ve her bir direnç üzerindeki gerilimi bulunuz.
- Adım 1: Toplam direnci hesaplayın: Rtoplam = 10Ω + 20Ω = 30Ω
- Adım 2: Akımı hesaplayın: I = V / Rtoplam = 12V / 30Ω = 0.4A
- Adım 3: Her bir direnç üzerindeki gerilimi hesaplayın:
- V10Ω = I x R1 = 0.4A x 10Ω = 4V
- V20Ω = I x R2 = 0.4A x 20Ω = 8V
Unutmayın, bol bol pratik yaparak ve farklı soru tiplerini çözerek sınavda daha başarılı olabilirsiniz. Başarılar dilerim!