6. Sınıf İletken ve Yalıtkan Maddeler Nelerdir?

Question

Bu konuyu çalışıyorum ama bazı maddelerin iletken mi yalıtkan mı olduğunu karıştırıyorum. Örneğin, yaş tahta neden yalıtkan değil de iletken sayılıyor? Günlük hayatta kullandığımız eşyaları sınıflandırırken zorlanıyorum.

Answer 1

İletken ve Yalıtkan Maddeler

Günlük hayatımızda kullandığımız maddeler, elektrik enerjisini iletebilme özelliklerine göre ikiye ayrılır: İletkenler ve Yalıtkanlar.

İletken Maddeler

İletken maddeler, elektrik enerjisinin üzerinden rahatça geçmesine izin veren maddelerdir. Elektriği iletirler.

En iyi iletken maddelere örnekler:

• Metaller: Bakır, altın, gümüş, alüminyum, demir (çivi, tel gibi)
• İnsan vücudu ve hayvanlar
• Toprak
• Limonlu su, tuzlu su gibi bazı sıvı çözeltiler

Bu maddeler, elektriği ilettikleri için elektrik kablolarının yapımında, prizlerde ve elektrikli aletlerin içinde kullanılır.

Yalıtkan Maddeler

Yalıtkan maddeler, elektrik enerjisini iyi iletmeyen, akımın geçişine izin vermeyen maddelerdir. Elektriği iletmezler ve bizi elektrik çarpmasından korurlar.

Yalıtkan maddelere örnekler:

• Plastik (kablo dış kaplaması, priz yüzeyi)
• Cam
• Seramik (elektrik direklerindeki yalıtkanlar)
• Ahşap (kuru tahta)
• Kauçuk (eldiven, bot)
• Hava (normal koşullarda)

Bu maddeler, iletkenleri çevreleyerek güvenliği sağlamak için kullanılır. Örneğin, elektrik kablolarının içindeki bakır tel iletkendir, dışındaki plastik kaplama ise yalıtkandır.

Nelere Dikkat Etmeliyiz?

• Elektrik prizlerine ve kablolarına asla ıslak elle dokunmamalıyız. Su, iletken özellik kazanabilir.
• Elektrikli aletleri kullanırken kablolarının yıpranmamış olmasına dikkat etmeliyiz. Yıpranan kablodaki iletken tel dışarı çıkabilir ve tehlike yaratabilir.
• Yalıtkan olduğunu düşündüğümüz maddeler (örneğin tahta) ıslandığında iletken hale gelebilir.

Özetle: Elektriği ileten maddelere iletken, iletmeyen ve bizi koruyan maddelere ise yalıtkan denir. Elektriği güvenli kullanmak için bu maddelerin özelliklerini bilmek çok önemlidir.

Answer 2

6. Sınıf İletken ve Yalıtkan Maddeler Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken, iletmeyen maddelere ise yalıtkan denir. Aşağıdaki maddelerden hangisi elektrik enerjisini iletme özelliğine göre diğerlerinden farklıdır?
a) Bakır tel
b) Alüminyum folyo
c) Tahta kaşık
d) Gümüş yüzük
Cevap: c) Tahta kaşık. Çözüm: Bakır, alüminyum ve gümüş metaller elektriği iyi iletir ve iletkendir. Tahta kaşık ise bir yalıtkandır ve elektriği iletmez.

Soru 2: Bir elektrik devresi kurmak isteyen Ece, devrede kullanacağı kabloların dış kısmının plastik, içindeki tellerin ise bakırdan yapıldığını fark eder. Bu tasarımın amacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Kabloyu daha hafif hale getirmek
b) Elektriğin iletilmesini hızlandırmak
c) Elektrik çarpması riskini önlemek
d) Kabloyu daha renkli göstermek
Cevap: c) Elektrik çarpması riskini önlemek. Çözüm: Bakır iletken olduğu için elektriği iletir. Plastik yalıtkan olduğu için kabloyu tutan kişinin elektrik çarpmasına karşı korunmasını sağlar.

Soru 3: Aşağıdaki maddeler ve özellikleri eşleştirilmiştir. Bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
a) Altın bilezik - İletken
b) Cam çubuk - Yalıtkan
c) Çelik çay kaşığı - Yalıtkan
d) Lastik eldiven - Yalıtkan
Cevap: c) Çelik çay kaşığı - Yalıtkan. Çözüm: Çelik bir metaldir ve tüm metaller gibi elektriği iyi ileten bir iletkendir. Yalıtkan değildir.

Soru 4: Bir öğrenci, farklı maddeleri kullanarak basit bir elektrik devresini tamamlayıp ampulün yanıp yanmadığını test ediyor. Bu öğrenci, aşağıdaki maddelerden hangisini devreye bağlarsa ampul ışık vermez?
a) Demir çivi
b) Saf su
c) Gümüş yüzük
d) Tuzlu su
Cevap: b) Saf su. Çözüm: Demir, gümüş iletkendir. Tuzlu su içerdiği iyonlar sayesinde elektriği iletir. Saf su ise yalıtkandır ve elektriği iletmediği için devreyi tamamlayamaz ve ampul yanmaz.