Yüzde, bir bütünün 100 eş parçaya bölünmüş halidir. "%" işareti ile gösterilir. Yüzdeyi kesir ve ondalık sayıya çevirmek çok kolaydır.
Yüzdeyi kesre çevirirken, yüzde ifadesini paya yazarız ve paydasına 100 yazarız. Daha sonra bu kesri sadeleştiririz.
Örnek 1: %25'i kesre çevirelim.
Örnek 2: %75'i kesre çevirelim.
Yüzdeyi ondalık sayıya çevirmek için, "%" işaretini kaldırırız ve sayıyı 100'e böleriz. Bu, virgülü iki basamak sola kaydırmakla aynı şeydir.
Örnek 1: %40'ı ondalık sayıya çevirelim.
Örnek 2: %6'yı ondalık sayıya çevirelim.
Örnek 3: %120'yi ondalık sayıya çevirelim.
Kuralı Hatırla: Herhangi bir yüzdeyi ondalık sayıya çevirmek için her zaman 100'e böleriz.
Soru 1: Bir mağazada tüm ürünlerde %25 indirim yapılmaktadır. Bu indirim oranını kesir ve ondalık gösterim olarak ifade etmek isteyen Elif aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır?
a) 25/100 ve 2,5
b) 1/4 ve 0,25
c) 25/10 ve 0,025
d) 1/25 ve 0,4
Cevap: b) 1/4 ve 0,25
Çözüm: %25, "25 yüzde 1" anlamına gelir. Kesir olarak 25/100 şeklinde yazılır ve 1/4'e sadeleştirilir. Ondalık gösterim için ise 25, 100'e bölünür: 25 ÷ 100 = 0,25.
Soru 2: Bir sınıfın %40'ı erkek öğrencidir. Bu yüzdeyi ifade eden kesrin en sade hali ve ondalık gösterimi aşağıdakilerden hangisidir?
a) 40/100 - 4,0
b) 2/5 - 0,4
c) 1/40 - 0,025
d) 4/10 - 0,04
Cevap: b) 2/5 - 0,4
Çözüm: %40, 40/100 kesrine eşittir. Bu kesir 20 ile sadeleştirilirse 2/5 olur. Ondalık gösterim için 40, 100'e bölünür: 40 ÷ 100 = 0,4.
Soru 3: Bir tarlanın %75'ine buğday ekilmiştir. Bu durumu gösteren ondalık sayı ve kesir aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
a) 0,75 - 75/10
b) 7,5 - 3/4
c) 0,075 - 75/100
d) 0,75 - 3/4
Cevap: d) 0,75 - 3/4
Çözüm: %75, 75/100 kesrine eşittir. Bu kesir 25 ile sadeleştirilirse 3/4 olur. Ondalık gösterim ise 75'in 100'e bölünmesiyle 0,75'tir.
Soru 4: Bir basketbol maçında bir oyuncunun serbest atış isabet yüzdesi %60'tır. Bu oyuncunun 100 atıştan kaçını kaçırdığını bulmak için aşağıdaki dönüşümlerden hangisi yapılabilir?
a) %60 = 60/100 = 3/5 → 100 atışın 3/5'i 60 isabet, 40 kaçırır.
b) %60 = 0,6 → 100 x 0,6 = 60 isabet, 60 kaçırır.
c) %60 = 60/1 → 100 - 60 = 40 kaçırır.
d) %60 = 6/10 → 100 atışın 6/10'u 6 isabet, 94 kaçırır.
Cevap: a) %60 = 60/100 = 3/5 → 100 atışın 3/5'i 60 isabet, 40 kaçırır.
Çözüm: %60, 60/100 veya 3/5 kesrine eşittir. 100 atışın 3/5'i (100 ÷ 5 x 3 = 60) 60 isabettir. Bu durumda 100 - 60 = 40 atış kaçmıştır.