Bir metni eleştirel olarak değerlendirmek, onu sadece okumak değil, derinlemesine düşünmek, sorular sormak ve kendi fikrini oluşturmak demektir. Bu, okuduğunu daha iyi anlamana ve bilgili bir okuyucu olmana yardımcı olur.
Eleştirel Değerlendirme Adımları
- Yazarın Amacını Anla: Yazar bu metni neden yazmış olabilir? Seni bilgilendirmek mi, bir ürün satmak mı, bir fikre ikna etmek mi istiyor?
- Ana Fikir ve Yardımcı Fikirleri Belirle: Metnin senin için en önemli mesajı nedir? Yazar bu ana fikri desteklemek için hangi kanıtları veya örnekleri sunuyor?
- Tarafsız mı, Önyargılı mı? Yazar olayları tek bir bakış açısından mı anlatıyor? Farklı görüşlere yer veriyor mu? "En iyi", "kesinlikle" gibi kesin ifadeler kullanıyor mu?
- Kaynakları Sorgula: Metinde istatistik, alıntı veya araştırma sonuçları var mı? Bunlar güvenilir kaynaklardan mı? (Örneğin; bir uzmanın görüşü, güvenilir bir kurumun araştırması)
- Kendi Düşünceni Oluştur: Metinde anlatılanlara katılıyor musun? Neden? Sence eksik kalan veya abartılan bir nokta var mı? Metin seni ikna etti mi?
Değerlendirirken Sorabileceğin Sorular
- Bu bilgiyi başka nereden doğrulayabilirim?
- Yazar bana neyi düşünmemi istiyor?
- Metnin başlığı ile içeriği uyumlu mu?
- Eğer bu reklam veya bir ikna metni ise, benden ne istiyor?
Unutma, eleştirel düşünmek her şeye inanmamak değil, okuduğunu akıl süzgecinden geçirerek anlamak demektir. Bu beceri, hem derslerinde hem de günlük hayatında karşılaştığın her türlü bilgiyi daha iyi analiz etmene yardımcı olacaktır.
