Medd-i Ârız, Kur'an-ı Kerim'i doğru okumanın (tecvidin) önemli kurallarından biridir. Bu kural, okuma esnasında durulduğunda ortaya çıkan bir "uzatma" kuralıdır.
Medd-i Ârız Ne Demektir?
Kelime anlamı olarak:
- Medd: Uzatmak
- Ârız: Sonradan ortaya çıkan, geçici
Yani Medd-i Ârız, "geçici olarak ortaya çıkan uzatma" demektir. Bu uzatma, aslında kelimenin yapısında yoktur; sadece okuyan kişi durduğu zaman meydana gelir.
Medd-i Ârız Nasıl Oluşur?
Medd-i Ârızın olabilmesi için iki şart gerekir:
- Sebeb-i Medd (Uzatma Sebebi): Bir kelimenin son harfinden önce med harflerinden biri (ا, و, ي) bulunmalıdır. Bu harflerden önce de mutlaka harekesiz bir harf (cezimli/sakin harf) gelir. Bu yapıya "Medd-i Tabiî" olacak şekil denir.
- Ârızî Sebep (Geçici Sebep): Medd-i Tabiî yapısındaki bu kelimenin son harfi, durulduğu zaman ötre, üstün veya esre yerine sükun (cezim) ile okunmalıdır. İşte bu sükun, okuyucunun durmasından kaynaklandığı için "ârızî" (geçici) bir sükundur.
Medd-i Ârızın Uzatma Miktarı Ne Kadardır?
Medd-i Ârızı okurken, uzatma miktarında dört farklı seçenek vardır. Genellikle 4 elif miktarı (4 hareke süresi) uzatmak en güzel ve yaygın olanıdır. Fakat 2, 4 veya 6 elif miktarı da uzatılabilir.
- 1 elif miktarı: Çok kısa (Yapılmaz)
- 2 elif miktarı: Kısa (Caiz)
- 4 elif miktarı: Orta/Uygun (Tavsiye edilen)
- 6 elif miktarı: Uzun (Caiz)
Pratikte, 4 hareke süresi kadar (yani "aaaa" diyecek kadar) uzatmak en iyisidir.
Örneklerle Medd-i Ârız
Örnek 1: "عَلَيْهِمُ" kelimesi
- Kelime, "عَلَيْهِمُ" şeklinde yazılır. Son harfinden önce med harfi (ي) vardır.
- Geçişli okunursa: Alihimü (son harf ötrelidir, uzatma yok).
- Eğer bu kelimede durulursa: Alihim (son harf sükun ile okunur).
- Durunca: Aliiiihim (4 hareke süresi uzatılarak okunur).
Örnek 2: "نَسْتَعِينُ" kelimesi
- Kelime, "نَسْتَعِينُ" şeklinde yazılır. Son harfinden önce med harfi (ي) vardır.
- Geçişli okunursa: Nesta'înü
- Durulunca: Nesta'îîîîn (4 hareke süresi uzatılarak okunur).
Önemli Uyarı: Eğer durmadan geçerseniz, yani kelimeyi son harekesiyle okursanız, Medd-i Ârız olm
